Crip Camp: A Disability Revolution: gekozen familie

Tijdens het Sundance Film Festival 2020 werd Crip Camp: A Disability Revolution onderscheiden met de publieksprijs. Het is de tweede documentaire uit de koker van Higher Ground, het productiebedrijf van Barack en Michelle Obama. Hun eerste documentaire, American Factory , won de Oscar voor beste documentaire. Regisseurs Nicole Newnham en Jim LeBrecht tonen met hun documentaire de oorsprong van de burgerrechtenstrijd voor gehandicapte personen. In de zomer van 1971 werd een kamp voor gehandicapte jongeren in New York de springplank voor een cruciale strijd.

De eerste helft van de documentaire volgt LeBrecht en zijn medekampgenoten terwijl ze herinneringen ophalen aan hun tijd in Camp Jened, 'een zomerkamp voor gehandicapte jongeren gerund door hippies', in de Catskills van New York. LeBrecht werd geboren met spina bifida (open rug) en werkt nu als geluidstechnicus voor een theater in San Francisco. Hoewel hij een ondernemend kind was, kon hij zich niet aansluiten bij de lokale scoutinggroep en gaf zich daarom op voor een bijzonder zomerkamp.

Het kamp was een toevluchtsoord waar de jongeren niet gehinderd werden door maatschappelijke grenzen of discriminatie. Ze waren tevens bevrijd van de liefdevolle beperking van hun ouders en konden hier zwemmen, honkbal spelen, en relaties aangaan, ofwel zich als tieners gedragen. Toch was er ook in het kamp sprake van hiërarchie, aldus Denise Sherer Jacobson. De jongeren met polio stonden bovenaan -  omdat ze er nog normaal uitzagen - en onder aan de piramide waren de mensen met cerebral palsy (hersenverlamming). Toch was het niet somber gesteld met Denise: ze ontmoette haar echtgenoot Neil Jacobson, die net als haar ook cerebral palsy heeft, bij Jened en ze zijn nog steeds gelukkig getrouwd.

De documentaire heeft een eenvoudige structuur. Het merendeel van de film bestaat uit archiefmateriaal en clips van nieuwsuitzendingen, en de makers laten vooral de deelnemers van het kamp aan het woord, en in mindere mate de begeleiders. Hierdoor krijg je een gelaagd beeld van hoe het echt was voor de gehandicapte tieners om volledig te worden opgenomen en omarmd in een gemeenschap.

De tweede helft van de documentaire toont de realiteit voor de tieners: ze gingen weer terug naar een samenleving die geen rekening hield met gehandicapte mensen. Het was de katalysator voor Judy Heumann om zich over te geven aan revolutionair activisme, om te vechten voor rechten en erkenning. Heumann, die als baby polio kreeg en haar hele leven een rolstoel gebruikt, werd de eerste directeur van het departement voor gehandicaptenvoorzieningen in Washington. Haar landelijke strijd, samen met haar vrienden, leidde tot de levensveranderende Americans with Disabilities Act (ADA), die in 1990 werd aangenomen.

Crip Camp: A Disability Revolution is een educatieve documentaire zonder opsmuk. Het schetst een gelaagd beeld van een bijzonder zomerkamp in de jaren zeventig in New York. Of zoals Denise aangeeft: 'Het was zo funky! Maar het was een utopie.'