Column: Zomertelevisie in tijden van staking

Het aanbod is overweldigend, maar laten we niet vergeten dat daar hard voor is gewerkt. 

Al jaren is de zomer een walhalla voor de liefhebber van televisiedrama’s. Dat is een eigenaardige paradox: precies in die tijd van het jaar dat mensen simpelweg minder televisie kijken omdat het weer een stuk aangenamer is gaat de ene na de andere topproductie in première. Zie bijvoorbeeld het derde seizoen van The Righteous Gemstones, het derde seizoen van The Witcheren de miniserie Full Circle. Er valt een hoop te genieten. In dit tijdperk, dat zich misschien wel laat omschrijven als het slotstuk van wat critici hebben omgedoopt tot peak television.

Eerlijk is eerlijk: dat hoogtepunt ligt al achter ons. Het aanbod is gefragmenteerd geraakt, en de concurrentie is moordend. Dat neemt niet weg dat de zomer een seizoen blijft waarin streamingdiensten dus niet schromen om verse titels de wereld in te katapulteren. In 2013 werd Orange Is the New Black in het warme jaargetijde geïntroduceerd, op 11 juli. De serie, die draait om een groep vrouwelijke gevangenen in een New Yorkse penitentiaire inrichting, was een daverend succes. Écht zo’n show waarover je op maandagochtend met een collega bij de koffieautomaat van gedachten wisselde.

Een verrijking, zo zou je Orange Is the New Black kunnen zien. Maar afgelopen week bleek dat acteurs aan dat succes nauwelijks iets hebben overgehouden. En nauwelijks is een eufemisme. Actrice Kimiko Glenn, die in de serie Brook Soso speelde, liet op sociale media zien wat zij qua residuals (kijkopbrengsten) ontvangt. 20 dollarcent hier, 15 dollarcent daar. Als mensen hun televisie afstemmen op Orange Is the New Black dan krijgt Glenn een bedrag dat je nog niet eens een fooi mag noemen. Toen ik dat zag, schaamde ik me. In de wetenschap dat acteurs voor een kwaliteitsdrama een hoop opofferen.

Wij hebben ervan genoten, zij krijgen niet of nauwelijks betaald. Sowieso bleek de laatste tijd al dat die diverse cast waar Glenn deel van uitmaakte niet een proportioneel salaris betaald kreeg. Onbegrijpelijk: als iets een succes is, dan moet zich dat uitbetalen. Maar de centen gaan vooral naar de top. Ironisch: aangezien veel televisiedrama’s, zoals Full Circle, het kapitalisme neerzetten als een diepgewortelde ziekte. Een interviewer vroeg de maker van deze reeks, Steven Soderbergh, of hij niet bang is dat men in de toekomst niet meer in zijn kritische creaties wil investeren. Natuurlijk niet, zei hij, filmstudio’s blijven interesse houden in boeiende verhalen.

Ook dat is een paradox: filmstudio’s willen hun acteurs niet voldoende betalen, maar willen wel investeren in verhalen over mensen die dankzij het systeem waar filmstudio’s debet aan zijn in armoede leven. Je zou dat pervers kunnen noemen. De woede onder scenaristen en acteurs is dan ook glashelder. Als je dan deze zomer toch geniet van het overweldigende aanbod, bedenk je dan hoeveel tijd er in series is geïnvesteerd. Kunstenaars, ambachtslieden en andere creatieve mensen wijden hun leven aan het maken van intrigerende televisie. Het lijkt bij de hoge piefen van de streamingdiensten nog steeds niet door te dringen dat niet zij, maar de creatieve geesten daar de dienst zouden moeten uitmaken.