Column: Toxische scenaristen

Scenarist Taylor Sheridan (Yellowstone) werkt liever niet met andere schrijvers en zet zichzelf te kakken. 

Scenarist Taylor Sheridan is niet van de samenwerkingsverbanden. Als hij aan een van zijn televisieseries werkt (Mayor of Kingstown; Tulsa King; 1883; 1923; Yellowstone) dan doet hij dat bij voorkeur alleen. Afgelopen week bekende hij dat hij niet van de writer’s room is; van het brainstormen met een groep gelijkgestemden. Tegelijkertijd concluderen televisiecritici dat Sheridan intussen te veel hooi op z’n vork heeft genomen. Hij heeft op zoveel paarden gewed dat de kwaliteit van z’n geesteskinderen onder druk is komen te staan. Bovenal is het idee dat je in je eentje wel even meerdere televisiedrama’s uit de grond stampt nogal arrogant.

Zeker gezien het feit dat scenaristen momenteel staken. Sheridan insinueert namelijk dat hij die mensen, die hun werk hebben neergelegd, niet nodig heeft. Hij is niet solidair met hen. Het lijkt bijna alsof hij aan waanbeelden lijdt. Maar: tot voor kort had ik veel respect voor de scenarist. Sheridan brak ooit door als acteur in Sons of Anarchy (2008-2014) en ontpopte zich met z’n script voor Sicario (2015) als een onvervalste chroniqueur van het Amerika van nu. Hij gebruikt weidse panorama’s en verhalen over cowboys (zie Hell or High Water, 2016) om iets over maatschappelijke problematiek in de Verenigde Staten te zeggen.

Nu is hij min of meer van z’n voetstuk gevallen. Afgelopen week werd ook bekend dat Kevin Costner niet meer terugkeert als de rijke rancheigenaar uit Yellowstone. Naar verluidt bemoeide Costner zich met het scenario. Daar heeft Sheridan dus geen behoefte aan. Paramount+, de streamingdienst die Yellowstone produceert, heeft de scenarioschrijver een veeg uit de pan gegeven door het televisiedrama na het nog aankomende vijfde seizoen te annuleren. Dit alles doet me denken aan het recent verschenen boek Burn it Down: Power, Complicity and a Call for Change in Hollywood van televisiejournalist Maureen Ryan. Hierin beschrijft Ryan de toxische werksferen op verschillende sets van televisieseries.

Een nijpende passage uit het boek draait om de opnames van de televisieserie Lost (2004-2010). Anonieme getuigen verklaren hoe showrunner Damon Lindelof racisme en andere akeligheden faciliteerde. Ryan gaat met hem hierover in gesprek. Hij betuigt spijt, maar zijn verklaringen zou je ook prima kwezelig kunnen noemen. Maar misschien ligt dat aan mij: ik geloof niet dat mensen zomaar veranderen; dat ze ineens, heel toevallig, tot inkeer komen. Misschien is dat ook rancune. Ik was destijds dol op Lost en heb ook Lindelofs Watchmen (2019) hoog zitten. Net zoals ik Taylor Sheridans werk zeer waardeer.

Wat dat betreft blijft de relatie tussen kunst, de maker, en de kijker bijzonder precair. Terwijl een werk, in dit geval een televisieserie, bijzonder medemenselijk kan zijn, kan de maker een enorme klootzak zijn. En aan klootzakken is er, gezien Ryans boek, geen gebrek in Hollywood. Mijn hemel, ze doet echt letterlijk een boekje open – onder meer over Saturday Night Live. Ryan sprak ook uitgebreid met Evan Rachel Wood, de actrice die werd gemolesteerd door haar toenmalige partner Brian Hugh Warner (beter bekend als Marilyn Manson). Zij vertelt hoe goed de werksfeer juist was op de set van Westworld (2016-2022).

Daar voelde Wood zich veilig. Daarmee wil Ryan zeggen: het hele idee dat je voor een mooi televisiedrama pijn moet lijden is onzin. En die zelfingenomen scenaristen die dat wel beweren, daar moet je verre van blijven.