Column: de verloren kunst van audiocommentaar

Foto credit: Netflix

Mijn collega Omar Larabi heeft het er in een eerdere column al eens over gehad. En ook ik heb zelf nog een brede collectie aan dvd's en blu-rays – al heeft een paar jaar geleden ook een groot deel plaatsgemaakt voor de exponentieel uitdijende bordspellenverzameling van mijn partner.

Er zijn meerdere redenen dat ik nog steeds zo gehecht ben aan mijn dvd’s. Naast dat on-demand-aanbieders nooit honderd procent zekerheid geven dat alles altijd beschikbaar blijft, zijn er ook gewoon nog veel film- en televisietitels die nog steeds nergens te vinden zijn. Zo zal ik voorlopig nog geen afstand doen van mijn boxset van Hannibal  (met Mads Mikkelsen als Hannibal Lecter) of van die van de Britse komedie Coupling van  schrijver Steven Moffat ( Sherlock , Doctor Who ).

Maar de belangrijkste reden dat veel van mijn collectie nog niet richting kringloop is gegaan zijn de extra’s, en dan vooral films met audiocommentaar, een aparte geluidstrack waarop makers (denk aan de regisseur, maar ook schrijvers, castleden en producenten) de film ter plekke van commentaar voorzien.

Nu is natuurlijk lang niet ieder audiocommentaar gelijk. Niet iedereen heeft automatisch iets zinnigs te melden, of begrijpt de achterliggende gedachte achter audiocommentaar, zoals bijvoorbeeld bleek aan de reactie van Morgan Freeman toen hem op de commentaartrack van Robin Hood: Prince of Thieves (foto boven) door een schrijver/producent werd gevraagd wat hem destijds aantrok aan de film: ‘Goh, je overvalt me hier wel mee.’ En dan zijn er nog de mensen die zich direct aan het begin hardop afvragen wie er in hemelsnaam naar deze audiocommentaren luistert (en bedankt!).

Maar gelukkig zijn er velen die er wel de meerwaarde – en vooral ook de lol – van inzien. Zo heeft de speciale extended editie van The Lord of the Rings  maar liefst vier verschillende commentaartracks (regisseur/schrijvers, design-team, productie en cast) en vermaken Brad Pitt, Edward Norton en David Fincher zich kostelijk tijdens het becommentariëren van Fight Club.

Ikzelf heb altijd wel een zwak gehad voor de echt absurde trivialiteiten. Zoals Tim Burton die zich in Sleepy Hollow (foto onder) verwondert over de extreem lange vingers van een acteur, Tarsem Singh die maar niet ophoudt over het feit dat een actrice tijdens haar auditie voor The Cell  haar zwemtalenten veel te dik had aangezet of de onverwachte anekdote dat het paard in Jane Eyre  iedere keer zo opgewonden raakte wanneer Michael Fassbender in het zadel plaatsnam dat de cameramensen goed op moesten letten dat deze opwinding niet ook op beeld te zien was.

Met de alomtegenwoordigheid van on demand en de langzame (maar zeer zekere) ondergang van de dvd – veel van mijn collega’s en vrienden hebben überhaupt geen dvd-speler meer - dreigen ook audiocommentaren een verloren kunst te worden, zeker met films die exclusief worden gemaakt voor streamingplatformen.

Toch vond ik vorige week onverwacht een klein sprankje hoop:  Glass Onion , een Netflix Original, is nu ook met audiocommentaar te beluisteren. Helemaal verrassend is het niet. Regisseur Rian Johnson, een zeer onderhoudende verteller, bracht ook voor de eerste Knives Out -film een losse commentaartrack uit, zelfs nog voordat de dvd er was. Zo konden de echte fans het audiocommentaar in de bioscoop al via hun telefoon beluisteren.

Ook Glass Onion  hanteert – helaas - hetzelfde omslachtige format: je moet eerst de commentaartrack starten op Spotify (Netflix heeft een audiocommentaarpodcastserie onder de naam Watching With… ) waarna je op het juiste moment de film moet starten. Dat maakt het lastig met pauzeren. Aan terugspoelen moet je helemaal maar niet beginnen. Netflix, dat moet toch beter kunnen!

Mijn dvd’s hou ik dus nog maar even vast, en in de kast.