Column: de kunst van sorry

Foto credit: Bobbery / Prime Video

Mijn vorige column over de Harry & Meghan-documentaire was nog maar net de deur uit, of mijn oog viel op een nieuwsbericht over Jeremy Clarkson. Ook Clarkson, de Britse presentator van The Grand Tour  (en daarvoor Top Gear ), had de documentaire over de twee ‘afvallige’ Britse royals gezien en had daar, op zijn zachtst gezegd, een sterke mening over.

Zo schreef hij in een column voor het Britse boulevardblad The Sun hoe hij 'droomde' van de dag dat Meghan Markle, à la Cersei in Game of Thrones , 'naakt door de straten van Groot-Brittannië zou lopen, terwijl omstanders "shame!" naar haar roepen en uitwerpselen naar haar gooien'. Ook vond Clarkson het in zijn totaal niet misogyne column belangrijk om te vermelden dat hij Markle haatte op ‘cellulair niveau’, zelfs nog heviger dan de veroordeelde seriemoordenaar Rose West en de Schotse minister-president Nicola Sturgeon (verbaast het iemand dat Clarkson hiervan een lijstje bijhoudt?). Maar zijn grootste angst? Dat jonge mensen - en vooral meisjes - Markle als rolmodel zouden gaan zien. Aldus de man die bij de BBC is ontslagen omdat hij een producent in zijn gezicht sloeg (naar verluidt omdat er geen warme maaltijd voor hem verzorgd was).

Op de column volgde direct veel kritiek, onder anderen van Clarksons eigen dochter en van het Britse parlement, waarvan zestig leden een open brief ondertekenden. Binnen vier dagen kwamen er bij IPSO (Independent Press Standards Organisation), de onafhankelijke toezichthouder van de Britse kranten- en tijdschriftenbranche, een kleine 21.000 klachten binnen (bijna zevenduizend klachten meer dan IPSO in heel 2021 had ontvangen).

Maar wat ik zelf persoonlijk altijd nog interessanter vind dan deze tegenreactie zijn de vervolgens onvermijdelijke excuses, die eigenlijk maar zelden echt excuses zijn.

Sinds de opkomst van #MeToo zijn publieke excuses een frequent fenomeen. Hoe vaker ze voorkomen, hoe duidelijker het wordt dat overtuigend excuses maken een kunst is die velen nog lang niet onder de knie hebben. Van Kevin Spacey (ik herinner me deze interactie niet / maar als ik deze dingen echt heb gedaan, dan ben ik hem zeker excuses schuldig / by the way, I’m gay, jay!) en Louis C.K. (de verhalen zijn waar / ik was zo populair en geweldig dat ik niet inzag dat niet alle vrouwen automatisch mijn piemel wilden zien, zelfs al vroeg ik het vooraf en stemden ze toe) tot Charlie Rose (ik ben een voorstander van werkende vrouwen!). Voor alle duidelijkheid: dit zijn uiteraard allemaal parafrases.  Je kan een hele thesis schrijven over hoe je vooral niet je excuses moet maken – wat overigens ook is gebeurd.  

Met de reacties van Clarkson en The Sun hebben we er weer twee prachtexemplaren bij. The Sun komt van de twee net ietsje beter uit de bus. Hun gepubliceerde ‘clarification’ (verklaring) bevatte tenminste nog de woorden ‘spijt’ en ‘sorry’, zelfs al ging de tweede helft van het persbericht over alle goede daden die The Sun in de loop der jaren voor het Britse volk heeft verricht.

In zijn Twitter-bericht vermijdt Clarkson juist iedere mogelijke uiting van spijt of excuses als ware het de builenpest. Zoals iedereen weet is direct je excuses aanbieden immers één van de vier tekenen van de naderende Apocalyps. Hij doet het geheel meer af als een onnozel ongelukje, waarin het eigenlijk vooral zijn ‘onhandige referentie’ aan Game of Thrones  is die zoveel verontwaardiging heeft opgeroepen, en niet de diepgewortelde vrouwenhaat die erachter schuilgaat.

Zijn laatste woorden zijn daarbij een veeg teken. Hij belooft daarin geen beterschap, maar wel dat hij in de toekomst voorzichtiger zal zijn. Niet met zijn sentimenten, maar met de manier waarop hij deze verpakt.