Buiten aards

Het is gek als een astronaut zijn handen op je schouders legt met een plechtigheid alsof hij Jezus zelf is. Niet dat hij dat beweerde, maar ik voelde dat Eugene Cernan het gewend was dat mensen het bijzonder vonden om semi-goddelijk te worden aangeraakt door een mens dat daarboven had rondgelopen. Daarboven op de maan. 

Iedereen kent de naam van de eerste mens op de maan, Neil Armstrong. De naam van de laatste mens die voet op het maanoppervlak zette, heeft bijna niemand paraat: Eugene Cernan. Op 14 december 1972 begon hij aan de terugreis van de maanlander van Apollo 17.

Behalve voeten had ‘Gene’, zoals zijn vrienden hem noemden, uiteraard ook handen en die legde hij dus plechtig op mijn schouders tijdens een persreis in 2003. Die was in het kader van de lancering van de marsrovers Spirit en Opportunity en de ontmoeting met Gene Cernan was bedoeld als bijkomstigheid, geregeld door de PR-machine van NASA. Cernan had niets met de marsrovers te maken, maken, maar voor mij was de ontmoeting van emotioneel belang. De poster van de beroemde foto van de aarde, genomen door de bemanning van Apollo 17 toen ze op weg waren naar de maan hing bij mij aan de muur toen ik een jaar of 10 was. 

Cernan was commandant van die missie. Die foto heeft de bijnaam ‘the blue marble’ en toont de aarde, vooral Afrika en Madagascar en prachtige spiralende wolken, zoals ze ervan veraf uitziet. Ik tuurde er als kind met ontzag naar. Je wist: dit is alles, in één keer. Het beeld heeft ook nu nog een rare uitwerking op je: je ziet, in één oogopslag, alles wat er is. Ieder slapend kind, ieder rondrennend kevertje, iedere beek en neergekwakte vuilniszak. Niet dat je ze daadwerkelijk ziet, maar je beseft: daar is dat alles, en ik overzie het nu allemaal en ik hang er nu boven. Dat gevoel had Gene Cernan, voor wie Apollo 17 zijn derde ruimtereis was en zijn tweede naar de maan, ook. Maar dan vermenigvuldigd met een factor miljoen: niet een poster, maar uit je raampje kijken en het ding de aarde in één oogopslag zien. In de woorden van Cernan: ‘Je kan van pool tot pool zien zonder je hoofd te draaien.’

Lees verder op blz. 22 van VARAgids 6.