Bondgekleurd

Door Robert Gooijer

Het is een bekend tijdverdrijf onder liefhebbers om te discussiëren over wie nou de ‘beste’ James Bond is. Voor sommigen is het Roger Moore, voor veel meer mensen is het Sean Connery, voor laatkomers is het de onlangs afgehaakte Daniel Craig. Acteurs Timothy Dalton, Pierce Brosnan en vooral George Lazenby worden zelden genoemd. Hoewel Craig inderdaad een steengoede en hoognodige update van het karakter van 007 was, is voor de wat ouderen onder ons het antwoord over het algemeen toch Sean Connery, de Schotse acteur die vanaf 1962 in totaal zes officiële Bond-films maakte, waaronder de eerste vijf. Zijn films als Dr. No, Goldfinger en From Russia with love zijn stuk voor stuk klassiekers. Maar als je het Sean Connery achter de schermen vroeg, was zijn antwoord dat hij een toenemende hekel aan ‘zijn’ versie van James Bond had gekregen en een haatliefdeverhouding met de rol had die uitmondde in onverbloemde haat, zo blijkt uit de documentaire Close up: Sean Connery – De James Bond paradox.

Dat Connery in 1983, na een hiaat van twaalf jaar waarin Roger Moore liefst zes Bond films maakte, toch eenmalig terugkeerde had te maken met een rare juridische geschiedenis en vooral met financiële wraakgevoelens die Connery had jegens de producenten van de Bond-films, die hem het luizige bedrag van vijftienduizend dollar betaalden voor zijn debuut Dr. No terwijl Roger Moore jaren later vijf miljoen per film vroeg – en kreeg. Het resultaat was Never say never again, een onofficiële Bond-film die Connery een hoop geld opleverde en waarvan de titel, naar het schijnt, was gesuggereerd door zijn vrouw, als verwijzing naar Connery’s plechtige eed dat hij na Diamonds are forever (1971), dat zich deels in Amsterdam afspeelde en waarvoor Connery wel een zeer behoorlijk loon ontving, nooit, nóóit meer in een Bond-film zou spelen. Maar met Never say never again zondigde hij dus tegen dat principe, in de hoop een financiële klapper te maken. Op zijn eigen voorwaarden, want hij trad op als producent en mocht alle belangrijke beslissingen nemen.

Iedereen die de acteur wel denkt te kennen zal wellicht verbaasd opkijken van deze biografische documentaire, die het beeld schetst van een complexe, boze en uiteindelijk toch artistiek succesvolle acteur die nadat hij het juk van James Bond had afgeworpen een glanzende late carrière had, inclusief een Oscar voor zijn rol in The untouchables.

Sean Connery werd in 1930 geboren in de Schotse hoofdstad Edinburgh als zoon van een werkster en een vrachtwagenchauffeur. Hij viel op door zijn lengte en kracht, werd een tijdje bodybuilder en overwoog een carrière als voetballer, maar belandde via baantjes als melkman, oppoetser van doodskisten en naaktmodel voor kunstschilders toch bij film en televisie, met als aanvankelijk hoogtepunt een rol in de ook bij ons overbekende oorlogsfilm The longest day. Filmproducent Albert Broccoli, die met producent Harry Saltzman de rechten had verworven om de Bond-boeken van auteur Ian Fleming te verfilmen, spotte hem in de merkwaardige film Darby O’Gill and the little people, waarin hij een dermate indrukwekkend handgemeen met een andere hoofdrolspeler had dat hij een Bond in hem zag, zeker nadat zijn vrouw had verklaard Connery sexy te vinden. Nadat hij door Broccoli was benaderd, accepteerde Connery de rol, een verstrekkende beslissing die hem beslist geld, plotselinge wereldwijde roem en aandacht opleverde plus de kansen die hij na zijn carrière als James Bond kreeg, maar ook veel ongewenste publiciteit, opdringerige fans die voor zijn huis gingen staan om een glimp van hem op te vangen en ander eindeloos gedoe. En een reeks haarstukjes en toupetjes en pruiken, want Connery leed al vanaf zijn zeventiende aan haaruitval en het goed gecoiffeerde kapsel dat Bond in de films zo’n Cary Grant-achtige uitstraling geeft, is goeddeels nep, zo blijkt uit Sean Connery – De James Bond paradox. Toch een beetje een tegenvaller.

Lees verder in VARAgids 49 vanaf bladzijde 33.