Atlanta S03E01-02: Unieke, gedurfde televisie

In Atlanta wordt de rode draad – Earn (Donald Glover is tevens showrunner) die zin geeft aan zijn leven door de muziekcarrière van zijn vriend Paper Boi (Brian Tyree Henry) te managen – vaak naar de achtergrond gedrukt in ruil voor surrealistische taferelen. Of soms zelfs voor afleveringen die nauwelijks een rol spelen in de ontvouwing van de plot.

De eerste aflevering van het derde seizoen is hier een mooi voorbeeld van: twee vissers – een witte man en een zwarte man – zitten in een bootje op een groot meer. De witte man vertelt dat onder het meer een dorp zit, dat ooit werd bevolkt door zwarte Amerikanen.

De bouw van een dam zorgde ervoor dat het dorp werd overstroomd. ‘Vandaar dat het hier spookt’, mijmert de witte man. Deze scène ontaardt in een nachtmerrie, ontsproten in het brein van een kind (Christopher Farrar speelt Loquareeous).  

Loquareeous schrikt na de visscène in zijn hoofd wakker in zijn schoolklas. Hij is een probleemkind dat niet luistert naar zijn moeder en uiteindelijk terechtkomt bij een afschuwelijk pleeggezin dat wordt gerund door twee witte vrouwen waar de adoptiekinderen moeten werken voor de (weinige, en bijzondere) kost. Had Loquareeous maar beter naar zijn moeder geluisterd: ‘Witte mensen zorgen ervoor dat je wordt vermoord óf in de cel belandt.’

Dat is een rake opmerking die tekenend is voor Atlanta. Glovers geesteskindje is een onnavolgbaar Lynchiaans spel met genres maar ook een uitstekend voorbeeld van geëngageerde, activistische televisie. Zie bijvoorbeeld de tweede aflevering, getiteld Sinterklaas is Coming to Town. Earn en Paper Boi – en ook Darius (LaKeith Stanfield) en Van (Zazie Beets) – bezoeken Amsterdam. Paper Boi moet daar optreden in Paradiso. De personages stuiten echter voortdurend – het verhaal speelt zich af in de aanloop naar het Sinterklaasfeest – op in blackface opgemaakte witte mensen. Een Nederlander (Ruben van de Meer speelt een taxichauffeur) probeert deze traditie te duiden – ja, Zwarte Piet is zwart door de schoorsteen.

Maar voor Earn is Zwarte Piet simpelweg blackface. Waarmee de aflevering ook een Nederlandse traditie weer eens in de schijnwerpers zet – hoewel dit heikele onderwerp misschien zijn hoogtepunt, in negatieve zin, heeft gehad. Het laat wel zien waar Glover – en zijn collega’s, zo schreef Janine Naber de tweede aflevering – toe in staat zijn. Atlanta kan alle kanten op en heeft voortdurend verrassingen in petto. Logica wordt soms weggewuifd, akeligheden worden niet geschuwd. Soms is het horror, dan een sociaal-realistisch drama. Bovenal is Atlanta uniek – en is het goed nieuws dat er volgend jaar een vierde seizoen verschijnt.

Atlanta S03, vanaf 29 juni bij Disney+