Athlete A: nieuw perspectief op misbruikzaak

Het komt wel vaker voor: documentairemakers die een film maken over hetzelfde onderwerp. Zie bijvoorbeeld de weinig verheffende films over het in 2017 faliekant mislukte Fyre Festival: het bij Netflix verschenen FYRE: The Greatest Party That Never Happened (2019) en het bij Hulu gereleasede Fyre Fraud (2019). Overigens kunnen sommige onderwerpen het best hebben. De nieuwe Netflix-documentaire Athlete A draait net als het vorig jaar verschenen At the Heart of Gold: Inside the USA Gymnastics Scandal om de wanstaltige praktijken van Larry Nassar, de teamarts van de Amerikaanse turnbond. Beide films zijn een mustsee.

Decennialang werd Nassar door het bestuur van de turnbond geen strobreed in de weg gelegd om jonge vrouwen te misbruiken. Filmmakers Bonni Cohen en Jon Shenk belichten het verhaal vanuit een nieuw perspectief. Door de ogen van de onderzoeksjournalisten van de IndyStar, de krant uit Indianapolis - waar het hoofdkwartier van de turnbond zetelt - die het misbruikschandaal in 2016 openbaarde. Waarmee de film prompt een lofzang wordt op onderzoeksjournalistiek. Ook tonen Cohen en Shenk hoe de publicaties van destijds voor veel oud-atleten voelden als een wond die opnieuw werd opengereten; als een trauma dat zich weer aandiende.

Zo krijgen de beelden van Nassar die vanaf de zijlijn van de turnmat in een stadion een jonge vrouw behandelt een nieuwe, gruwelijke betekenis. Voor de buitenwereld stond hij bekend als een fair man, maar wat er in zijn kantoortje allemaal plaatshad was een geheim – hoewel van de honderden vrouwen die Nassar misbruikte er minstens tientallen waren die een al dan niet formele klacht hadden ingediend bij de turnbond. Maar die hielden Nassar – en ook andere betrokkenen – een hand boven het hoofd.

Zonder onderzoeksjournalistiek was Nassar wellicht nog actief als bondsarts. Waarmee de filmmakers net als in At the Heart of Gold blootleggen hoe misstanden in grote organisaties soms jarenlang kunnen door etteren. In dat opzicht biedt de lens in dit soort films een luisterend oog voor diegenen – de getraumatiseerde sporters – naar wie eerder niet werd geluisterd. Waarmee Cohen en Shenk bewijzen dat we nog lang niet uitgepraat zijn over dit onderwerp.