Acteur Ezra Miller speelt als eerste niet-hetero de actieheld in een Amerikaanse film

In 2012, in een interview met ElleGirl in Japan, antwoordde acteur Ezra Miller op de vraag of hij ‘goed bij de meisjes lag’ nog met ‘Dat weet ik niet, maar de meisjes vallen wel goed bij mij’. Niet lang daarna kwam hij uit de kast. Niet als gay, maar als queer, want dat woord was volgens hem meer op hem van toepassing omdat het ‘het meest open en inclusief voelt’, aldus de acteur in een interview met Advocate, het oudste opinieblad voor de LGBT (lesbian, gay, bisexual en transgender) in Amerika.
Miller (New Yersey, 1992) was destijds bezig met de opnamen van The Perks of Being a Wallflower, het op de gelijknamige young adult gebaseerde bestseller van Stephen Chobosky die tevens de regie van de film op zich nam. Miller speelt daarin de rol van Patrick, een homoseksuele jongen in het Pittsburgh van begin jaren 90, die zich samen met zijn stiefzus Sam (Emma Watson) ontfermt over een nieuwkomer op school. Deze Charlie (Logan Lerman) speelt de hoofdrol als mentaal wankele einzelgänger die tot over zijn oren verliefd wordt op de duidelijk te hoog voor hem gegrepen Sam, terwijl haar broer Patrick weer gevoelens koestert voor hem. Dit allemaal vervat in een uitstekend geacteerd drama, dat misschien niet het niveau van het boek haalt, maar wel een frisse draai geeft aan het genre van het highschooldrama.
Hoewel Miller niet de hoofdrol speelt, is hij alom aanwezig in de film. Er is iets met Miller, iets dat je het beste kunt omschrijven als enigmatisch. Een tikje pedant lijkt hij soms, iets te zelfbewust zelfverzekerd, wat vooral te zien is in televisie-interviews. Zoals in een gesprek, een paar jaar geleden, dat wel, met Peter Travers, waarin hij in kleermakershouding tegenover de interviewer zit (die zich eveneens nogal aanmatigend gedraagt, maar dat is inherent aan het interviewen van sterren lijkt het soms) en hij net doet of hij onzeker is, maar dat duidelijk niet is. Op het eind vraagt Travers of hij een paar regels kan zingen, waarop Miller (die in een band speelt als onder meer toetsenist en zanger) met de ogen dicht een heel nummer zingt, loepzuiver. Zijn verlegenheid lijkt gespeeld en daarmee een tikje vals-bescheiden.
Maar goed, misschien was dat jeugdige onzekerheid – en laten we zijn publieke optredens niet verwarren met zijn acteertalent. Miller, zoon van een moderne danser en een uitgever (zijn eerste woord zou ‘boek’ zijn geweest) speelde op zijn 16de al zijn eerste filmrol, de hoofdrol gelijk, in de Amerikaanse independent Afterschool (2008), een mysterie annex drama over een jongen die per ongeluk met zijn videocamera de dood (wegens drugsgebruik) van twee van zijn klasgenootjes filmt. Zijn doorbraak kwam in 2011, in Lynne Ramsays schokkende psychologische drama We Need to Talk About Kevin. Hierin speelt hij de titelpersonage, Kevin, een jongen, zo hebben we al gezien, waarmee sinds zijn geboorte iets vreemds aan de hand is. Hij lijkt een soort duivelsgebroed, die het vooral gemunt heeft op zijn moeder. Maar die moeder (machtig gespeeld door Tilda Swinton) heeft altijd twijfels gehad over haar moederrol (Wilde ze wel kinderen? Wilde ze dit gezinsleven wel?) en het lijkt alsof Kevin dwars door haar heen kan kijken. Uiteindelijk doet hij iets gruwelijks – komt in de gevangenis, maar is het vooral zijn moeder die levenslang heeft, uiteengescheurd door schuldgevoel. Precies waar Kevin haar wil hebben.
Miller speelt de rol razendknap. Het ene moment poeslief, het volgende door en door slecht, als een rasmanipulator. Hij is eng om naar te kijken, zoals hij met zijn donkere ogen vaak een beetje schuin omhoog kijkt, vanonder zijn lange pony uit. Zowel de film, maar ook de rol is verontrustend en gelaagd.
Na Kevin kwam dus The Perks of Being a Wallflower en daarna twee rollen in twee films van uitersten: kostuumdrama Madame Bovary (2014) waarin hij een van de love-interests speelt van de ongelukkig getrouwde titelheldin (gespeeld door de ook al wat gender fluid actrice Mia Wasikowska) en in Stanford Prison Experiment (2015), een film over het beroemde experiment uit de jaren 70 waarin een groep studenten de rollen van gevangenen en bewakers moesten spelen – hetgeen helemaal uit de hand liep – zo ook in de film. Miller speelt een van de gevangenen.
Een betere bijrol heeft hij ook in het Amy Schumer vehicle Trainwreck (2015), waarin hij stagiair Donald speelt, die uiteindelijk met Amy in bed terechtkomt en dan een stuk minder prudent is dan je zou verwachten. Na een van de meest hilarische kusscènes in de geschiedenis (Amy die graag op de klassieke manier wil, gewoon a bit of snogging, binnen de mond graag, terwijl Donald een met een soort erotische getuite lippen aan een soort luchthappen doet). ‘Oke, laten we dit overslaan en naar het volgende gaan’ – maar ook dat loopt anders: hij wil klappen en als ze dat doet en het uit de hand loopt (waarop zijn moeder binnenloopt die uitroept dat hij ‘pas 16 is’) zijn de rapen gaar.
In 2018 zal Miller de hoofdrol spelen in The Warner Bros comic book adaptatie The Flash waarmee hij de eerste openlijke LGBT-acteur is die de rol van een superheld zal spelen. Toen dat in 2014 werd aangekondigd, was het voorpaginanieuws: superhelden zijn doorgaans het arena van traditioneel Amerikaanse mannelijkheid, met goedgebouwde, niet te markante acteurs terwijl naast het feit dat Miller ‘queer’ is, ook zijn uiterlijk niet all-american is. Knap, dat is hij wel, maar knap op een andere manier, met die scherpe kaaklijn, zijn lange haar dat voor zijn ogen danst en de fraaie bijna Cleopatraanse neus. Een studio, die doorgaans al snel 200 miljoen dollar in zo’n film stopt, die zoveel mogelijk mensen moet aanspreken, niet alleen in Amerika, maar wereldwijd, is doorgaans niet bereid om al te grote risico’s te nemen. Dat ze dat nu wel doen met Miller is goed nieuws. Het opmerkelijke is trouwens dat het bronmateriaal, de comic books waarop de films zijn gebaseerd, doorgaans uitmunten in diversiteit. Wat te denken van het personage Robin, in de Batman films – straight or gay?
Miller is ondertussen druk bezig met de opnames en bezingt in menig interview het rood-zwarte spannende latex-pak dat hij ervoor draagt. Het staat hem, zo blijkt uit de foto’s, alvast geweldig en de rol zal hem ongetwijfeld op het lijf geschreven zijn. Laat hem maar rolmodel zijn voor jonge acteurs met de boodschap dat uit de kast komen in deze tijd – anders dan voorheen – lonend is.