Yesilgöz' uitsluiting van Wilders doet er niet toe, PVV-gedachtegoed loopt als een bruine draad door de VVD

Deze vage afwijzing laat zien hoe diep de normalisering van extreemrechts is doorgedrongen.

Dilan Yesilgöz heeft dan eindelijk uitgesproken wat ze natuurlijk al veel eerder had moeten zeggen: de VVD wil niet meer met de PVV regeren. Maar in plaats van duidelijk te maken wat er fundamenteel mis is met Geert Wilders, maakt ze er een technocratisch probleem van. Hij is “onbetrouwbaar”. Dat is het hele argument. Alsof het grote probleem met Wilders is dat hij afspraken niet nakomt, niet dat hij al twintig jaar de rechtsstaat ondermijnt.

Wilders is niet ongeschikt omdat hij afspraken niet nakomt. Hij is ongeschikt omdat hij stelselmatig groepen mensen uitsluit, de rechtsstaat veracht en vrije pers en onafhankelijke rechtspraak als vijanden behandelt. Dat is wat hem gevaarlijk maakt. En dat zou een liberale partij ook zo moeten benoemen, zeker een met Vrijheid in de naam. Maar zo ver wil Yesilgöz niet gaan.

Ze had kunnen zeggen dat de VVD niet samenwerkt met racisten. Dat je als partij die vrijheid zegt te verdedigen, geen deals sluit met iemand die minderheden wil discrimineren. Ze had kunnen zeggen dat je geen kabinet vormt met iemand die openlijk moslims weg wil hebben, het bestaan van trans personen ontkent, journalisten wantrouwt en de onafhankelijkheid van rechters onderuit wil halen. Dat zegt ze allemaal niet. Ze zegt alleen dat Wilders niet te vertrouwen is. Dat is laf, maar in het geval van de VVD ook weer niet zo gek.

Deze vage afwijzing laat zien hoe diep de normalisering van extreemrechts is doorgedrongen. Wilders wordt behandeld als een normale politicus met wat stevige opvattingen, terwijl hij al jaren alles bestrijdt wat een democratie overeind houdt. En dat vindt Yesilgöz blijkbaar allemaal geen probleem. Dat was bij de vorige formatie ook al zo en toen kon de VVD-leider prima met Wilders door een deur. Een deur die ze ook nog zelf had opengezet voor de PVV.

Het is dan ook helemaal geen inhoudelijk probleem, maar een strategische afweging. Door het op “betrouwbaarheid” te gooien, probeert ze vooral niemand tegen het hoofd te stoten. Wilders zelf daargelaten, maar er is niet veel voor nodig om hem op de kast te krijgen. PVV-kiezers mogen van Yesilgöz vooral niet afhaken maar overstappen naar haar kant, VVD-stemmers moeten zich niet schamen. Maar laten we eerlijk zijn, als je je na het trackrecord van de VVD nu nog niet schaamt voor de afbraakpolitiek van die partij, dan krijgt niets je nog zo ver.

Yesilgöz had deze grens veel eerder moeten trekken. Niet pas nu Wilders bewezen heeft dat hij geen stabiele regeringspartner is. Niet pas nu hij in het centrum van de macht zit. Waar was deze grens toen hij nog aan zijn opmars bezig was? Waar was deze zogenaamde principiële opstelling tijdens de campagne?

Het komt te laat. En het is veel en veel te zwak. Dat er voor Wilders geen plek in de regering is, is niet omdat hij een slechte manager is, maar omdat hij een bedreiging vormt voor de democratische rechtsstaat. Zeg het zoals het is. Dat Yesilgöz dat niet doet, laat vooral zien hoezeer het PVV-gedachtegoed allang tot in de haarvaten van de VVD is doorgedrongen. Laat me nog eens herhalen wat ik eerder al zei: de PVV is slechts het symptoom, maar de VVD, dat is de échte ziekte.