War Pony: speelfilm over en door Native Americans

Fel realistische maar gelukkig vaak humoristische film over het moderne leven in de reservaten in de Verenigde Staten.

Foto credits: Cherry Pickers

Ongeveer een kwart van de overgebleven oorspronkelijke bewoners van het Noord-Amerikaanse continent leeft anno 2023 in de reservaten die hun voorouders bedongen bij de Amerikaanse (non-native) overheid. De rest leeft in steden en dorpen elders in de Verenigde Staten, maar ook zij hebben vaak nog een band met het (overgebleven) land van hun stam. Het leven op de reservaten is vaak moeilijk en hard, als je War Pony mag geloven.

En dat mag, want het script van dit regiedebuut van actrice Riley Keough (Logan Lucky, Under the Silver Lakeen het qua rauwheid ietwat verwante American Honey) en producente Gina Gammell is geschreven door twee Native American mannen die geboren en getogen zijn in zo’n reservaat. De rollen in de film worden gespeeld door debuterende acteurs en figuranten die er nu daadwerkelijk wonen. War Pony is een authentiek en langjarig project van de twee Hollywoodse types Keough en Gammell, die als totale buitenstaanders contact zochten en vonden bij de Oglala Sioux Tribe en de Rosebud Sioux Tribe, die leven in het Pine Ridge Reservaat in de staat South Dakota. Er heerst daar veel armoede, mensen leven er van dag tot dag en omdat er nauwelijks werk is, misdaad als drugshandel, diefstal en heling tiert er welig en er is bovendien vaak sprake van huiselijk geweld, verwaarlozing en afwezige vaders. Een deprimerende mix zou je zeggen, maar er is ook vooral veel solidariteit, veerkracht en lol, opgetekend door de schrijvers die daarbij voornamelijk putten uit hun eigen jeugd.

We volgen de heel jonge Matho (LaDainian Crazy Thunder) en de wat oudere Bill (Jojo Bapteise Whiting) die allebei een gescheiden vriendenkring hebben omdat ze veel in leeftijd verschillen. Matho is iets van tien, elf en begint net verliefd te worden; Bill iets van negentien en al vader van twee kinderen, die hij vrijwel niet ziet. Hij houdt zich bijna continu bezig met geld bijeen schrapen en treft in het begin van War Pony een verdwaalde poedel aan die hij braaf terugbrengt naar de eigenares (maar haar wel om een beloning vraagt) en later van haar koopt omdat het een ‘dure’ merkpoedel is wier puppy's hun gewicht in goud waard schijnen te zijn. Matho’s leven draait ook om geld, maar ook om erkenning door zijn eveneens veel afwezige vader die in meth handelt, wat Matho ook maar gaat doen als hij de voorraad van pa ontdekt.

We volgen Bill en Matho (en hun vrienden en familie), die elkaar pas tegen het einde van de film ontmoeten en leren kennen, en krijgen gedurende bijna twee uur te zien hoe ze sjacherend rond proberen te komen en beurtelings door hun familie geholpen en genaaid worden. Hun conversaties zijn soms wat vermoeiend - het gaat vaak over geld en ‘fucking’ en ‘shit’ zijn wel érg overdadig gebruikte woorden - maar de amateur-acteurs, die veel hebben gerepeteerd onder leiding van de regisseurs en schrijvers, zijn verbazend goed. En de hoofdrolspelers zijn zelfs verbijsterend goed voor beginners; van hen gaan we meer horen. En je leert al kijkend veel over de reservaten en uiteenlopende onderwerpen, zoals kleinschalig poedelpuppy's fokken en grootschalig kalkoenen houden en slachten.

Als Bill namelijk wordt ingehuurd door een succesvolle en blanke kalkoenboer en hij zijn leven dus economisch en qua stabiliteit op de rails lijkt te krijgen, zie je al van mijlenver aankomen dat de kalkoenboer en vooral zijn vrouw Bill uiteindelijk verschrikkelijk zullen behandelen. En dat vooral de piepjonge Matho in de laatste akte van de film nog veel onheil en ongelukken zal veroorzaken. Die voorspelbaarheid en de soms erg nadrukkelijke hints dat sommige onaardige mensen eigenlijk van binnen echt wel deugen, doen wel een beetje af aan het verhaal. Maar aan het eind van War Pony ben je wel gesteld geraakt op deze hoofdpersonen. Doordat ze uiteindelijk sympathieke, inventieve en door de harde werkelijkheid gevormde mannen zijn die weinig andere keuzes lijken te hebben dan half-illegale activiteiten te ontplooien en ondanks hun soms onmogelijke gedrag gedragen blijven worden door (een deel van) hun sociale omgeving.

War Pony, vanaf  donderdag 18 mei 2023 in de bioscoop