Tv-column Met de dood in de ogen

Wat als je zeker weet dat je laatste uur heeft geslagen? Voor acteur en komiek Jim Carrey werd dat in 2018 even werkelijkheid. Het was zaterdagochtend 13 januari en op Hawaï – waar Carrey zich op dat moment bevond – kreeg iedereen een waarschuwing: er waren raketten onderweg vanuit Noord-Korea. “THIS IS NOT A DRILL”. Dertien minuten later volgden de eerste officiële berichten dat het allemaal toch vals alarm was. Maar in die tussenliggende minuten bestond er bij Carrey geen twijfel: dit is het einde.

Ik moest terugdenken aan deze huiveringwekkende anekdote tijdens het lezen van de recensies van de nieuwe film She Dies Tomorrow – die sinds begin augustus in Amerika (online) te zien is – van actrice en regisseuse Amy Seimetz. De premisse is onweerstaanbaar: Een jonge vrouw (Kate Lyn Sheil) is er vast van overtuigd dat ze morgen zal sterven. Alsof dat niet griezelig genoeg is, blijkt haar overtuiging besmettelijk. Al snel zijn ook haar goede vriendin (Jane Adams) en dier broer (Chris Messina) en schoonzus (Katie Aselton) er zeker van dat er voor hen geen overmorgen zal zijn.

Zelfs al was de film voor het begin van de pandemie gemaakt, toch voelden veel recensenten een resonantie met het thema van besmettelijkheid en hoe makkelijk een – al dan niet irrationele – overtuiging zich onder mensen kan verspreiden. Alhoewel, irrationeel... We gaan allemaal dood. Het is een zekerheid waar de meeste mensen liever niet al te lang bij stil staan.

Films en series waarin die realisatie expliciet in de schijnwerpers wordt gezet raken dan ook aan een heel primaire angst. She Dies Tomorrow is zeker niet de eerste film die dit doet. Er zijn genoeg – vooral horror – films waarin de dood tastbaar wordt, waarin de personages zich uitermate bewust zijn dat ze leven op geleende tijd. Zoals in de Final Destination-franchise, One Missed Call (2003) en Ringu (1998), maar ook in de recent op Amazon Prime verschenen Countdown, waarin een app je tot op de seconde vertelt wanneer je leven ten einde komt. Wanneer je toch aan je lot probeert te ontsnappen, bijvoorbeeld door niet in de auto te stappen met je dronken vriend achter het stuur, dan komt de Dood alsnog persoonlijk achter je aan. Dan had je de kleine lettertjes maar moeten lezen toen je de app installeerde.

Een van de sterkste recente voorbeelden is It Follows, de doorbraakfilm voor regisseur David Robert Mitchell (Under the Silver Lake), over de 19-jarige Jay (Maika Monroe), die plotseling wordt achternagezeten door een dodelijke verschijning (de ‘it’ uit de titel). De verschijning neemt verschillende menselijke vormen aan, maar één ding is zeker: “Waar je ook bent, ‘het’ is er ook, op weg naar jou,” aldus Jay’s behulpzame vriendje nadat hij deze vloek aan haar heeft overgedragen. Het monster heeft geen haast, loopt altijd op zijn gemak, maar zit je wel voortdurend op de hielen. Een vleesgeworden uitbeelding van de Dood.

In bijna alle gevallen is de dood iets dat verslagen, of toch op zijn minst uitgesteld, moet worden. In geen van bovenstaande films reageren de personages zoals Jim Carrey in 2018. In die dertien minuten, waarvan hij dacht dat het zijn laatste waren, keek hij uit over de oceaan en herinnerde zich de vele dingen in zijn leven waar hij dankbaar voor was. Hij bereikte een ‘moment van aanvaarding en berusting’, zo vertelde hij onlangs tijdens een interview voor zijn (soort van) autobiografie Memoirs and Misinformation.

Toen bleek het vals alarm. En maakte Carrey Sonic the Hedgehog.