The Salesman: beklemmend en goed geacteerd

Acteursechtpaar Emad (Shabab Hosseini) en Rana (Taraneh Alidoosti) zijn met hun theatergezelschap net begonnen met een vertolking van Arthur Millers beroemde toneelstuk Death of a Salesman (over een verkoper wiens dromen nooit zijn uitgekomen), als hun appartement in Teheran onbewoonbaar wordt verklaard door nabijgelegen bouwwerkzaamheden. In allerijl weten ze via een collega-acteur een nieuwe woning te vinden. Enkele dagen later wordt Rana in bad aangevallen door een indringer, nadat ze denkt dat ze de deur voor Emad heeft opengedaan. De vorige bewoner – van wie ze tijdens de verhuizing al spullen aantroffen – blijkt een sekswerker te zijn. En de persoon die Rana zwaar heeft toegetakeld kan weleens een oud-cliënt van haar zijn.

Zo speelt filmmaker Asghar Farhadi (A Separation, 2011) in zijn in 2017 met een Oscar bekroonde film opnieuw met het binnen- en buitenleven in Iran. De gezinswoning, die normaal fungeert als een bastion van genegenheid en vrijheid, waar je achter gesloten deuren een onbevangen leven kan leiden, blijkt toch minder veilig dan gedacht. Want Rana mijdt na de aanval de badkamer, en weigert eveneens nog alleen thuis te zijn. De twee acteurs, voor wie de voorstellingen ’s avonds ook gewoon doorgaan, discussiëren intussen of ze het incident moeten melden bij de politie. Maar was het niet gewoon haar schuld, suggereren vrouwenhatende types?

Tussendoor worden flarden getoond van de Iraanse opvoering van Death of a Salesman, die steeds meer vervlecht raakt met het leven van Emad en Rana. Alsof de realiteit en de opgevoerde realiteit elkaar beginnen te omarmen. Waarop Emad zich in het slotstuk opwerpt als de zelfbenoemde rechercheur die voor eigen rechter begint te spelen en naarstig zoekt naar de dader. Dat de film, net als het toneelstuk, in zekere zin eindigt in mineur lijkt onafwendbaar. Maar de voorstelling gaat gewoon door; The Show Must Go On. Waarmee de vraag rijst: wat zijn de acteurs nog zonder hun rollen? Hosseini en Alidoosti spelen dit met verve.