The Program: Cons, Cults and Kidnapping S01: eindeloze misstanden op Amerikaanse kostschool

Filmmaker Katherine Kubler duikt in moedige documentairereeks in een traumatisch deel van haar jeugd, zo’n 18 jaar geleden.

Filmmaker Katherine Kubler werkte tien jaar aan The Program: Cons, Cults and Kidnapping: een driedelige documentairereeks waarin ze in een bijzonder traumatische passage uit haar jeugd duikt. Rond 2005 komt ze als tiener na te zijn gekidnapt terecht op Academy at Ivy Ridge, een kostschool in het noorden van de Amerikaanse staat New York. De school maakt deel uit van de WWASPS (World Wide Association of Specialty Programs and Schools): een overkoepelende instelling voor heropvoedingsinstituten. Het doel van Ivy Ridge is om ongehoorzame tieners te herprogrammeren. Dat gebeurt aan de hand van een strikt regime: de leerlingen moeten zwijgen, mogen niet naar buiten kijken en worden onderworpen aan sektarische rituelen.

Kubler neemt uitgebreid de tijd om de verschrikkelijke mores van de school aan de kijker uit te leggen. Tegelijkertijd had ze er misschien nog wel tien afleveringen aan kunnen wijden, omdat de misstanden die ze meemaakte eindeloos zijn. Dat geldt ook voor een keur aan oud-schoolgenoten die Kubler voor de camera krijgt. Ook zij werden door hun harteloze, door de organisatie ingepalmde ouders ontvoerd en kwamen terecht op een plek die, zoals een van de ‘overlevers’ omschrijft, nog erger is dan een gevangenis.

The Program: Cons, Cults and Kidnapping gaat over de traumatische implicaties van scholen als Ivy Ridge, maar Kubler probeert ook de moeizame relatie met haar vader, die haar destijds naar de school stuurde, in kaart te brengen. De filmmaker hanteert een transparante, lucide werkwijze. Ze koestert geen wraakzucht, hoewel ze probeert schoolpersoneel van toen (de school is intussen al enkele jaren gesloten) voor de camera aan de tand te voelen. Daar slaagt Kubler echter nauwelijks in, omdat vrijwel iedereen zwijgt.

Net als Hell Camp: Teen Nightmare fungeert Kublers wapenfeit vooral als een belangrijk signaal: dit soort gruwelijke ‘martelkampen’, zoals een van Kublers klasgenoten van toen de school omschrijft, bestaan nog steeds. Dat is een onwerkelijke gewaarwording.

The Program: Cons, Cults and Kidnapping vanaf dinsdag 5 maart 2024 bij Netflix