The Liberator S01E01: parabel van de Amerikaanse volksgeest

Journalist Alex Kershaw publiceerde in 2012 The Liberator, een historische roman over brigadier-generaal Felix L. Sparks: een Texaan die tijdens de Tweede Wereldoorlog vanaf 1943 zijn bataljon in 500 dagen van de Siciliaanse kust naar concentratiekamp Dachau leidde. Kershaw omschrijft in zijn boek een odyssee, een weerzinwekkende tocht uitgevoerd door een allegaartje van Mexicaanse Amerikanen, Native Americans en zuiderlingen. Het was aan Sparks (in The Liberator gespeeld door Bradley James) om de gelederen gesloten te houden; om de vrede onderling te bewaren in de strijd tegen de nazi’s die de Amerikanen en hun gemêleerde troepenmachten verachten. Hij zocht naarstig naar wat de mannen gemeen hadden.

Dat is natuurlijk, bezien vanuit het heden, een mooie metafoor voor de Amerikaanse droom – het streven naar eenheid. Hoewel in The Liberator óók wordt benadrukt dat de infanteristen uit het bataljon op hun geboortegronden nimmer gezamenlijk een biertje zouden mogen nuttigen, vanwege segregatie. Sparks moet dus duidelijk maken aan zijn manschappen dat deze artificiële scheiding vanwege afkomst niet geldig is op het slagveld. Misschien wel in de hoop dat de ultieme vrijheid ooit in de Verenigde Staten een feit wordt. En dat is een ironische gewaarwording, gezien de laatste ontwikkelingen aldaar die de diepgewortelde verdeeldheid nog eens hebben blootgelegd.

Een treffende scène illustreert dit. Na een veldslag op Sicilië weten Duitsers een Amerikaan gevangen te zetten. Tijdens zijn verhoor blijkt hij afkomstig uit Boston, waar zijn Duitse verhoorder ooit heeft gestudeerd. ‘Het is een kleine wereld’. Maar waarom vecht de Amerikaan met Mexicanen en Native Americans aan zijn zijde? Dat zijn toch inferieure rassen? Later in de aflevering weerlegt Sparks deze abjecte gedachte door te proclameren dat zijn Mexicaans-Amerikaanse soldaten voorouders zijn van de helden die de Fransen versloegen op 5 mei in 1862. En de Native Americans zijn nakomelingen van de krijgers die in het Amerikaanse Midwest niet schuwden grote roofdieren te bejagen.

Maar al deze romantiek – want dat is het in feite – terzijde, is The Liberator óók een kroniek van een bloederige oorlog. Gevat in een nieuwe rotoscope-techniek die nog gepatenteerd moet worden. Denk bijvoorbeeld aan Undone (2019), Waltz with Bashir (2008) en The Congress (2013), maar dan nog unheimischer. Deze techniek houdt in dat je acteurs filmt en hier tijdens een transformatieproces animatiebeelden van maakt. Dit ziet er érg indrukwekkend uit in The Liberator. Aan de ene kant hebben acteurs de mogelijkheid om aan hun mimiek te werken, terwijl de illustratoren aan de andere kant een realistische verhaalwereld om hen heen kunnen bouwen.

Dat is tegelijkertijd ook het enige echt noemenswaardige aan The Liberator. De heroïek kennen we al uit Band of Brothers en The Pacific. Qua inhoud voegt The Liberator weinig toe aan het discours rondom Amerikaanse troepen in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de verleiding groot is om mee te gaan in het flagrante patriottisme: de bombastische muziek zorgt ervoor dat je gaat duimen voor Sparks en zijn volgelingen. Vooral omdat je weet dat ze – of we, als geheel – toen aan de juiste kant stonden.