The Andy Warhol Diaries S01E01: tijdreis naar vuig en bruisend New York

Kunstenaar Andy Warhol was een enigma, een gesloten boek. Hij maakte ontelbare films en schilderijen, maar de werkelijke, diepere betekenis achter zijn werk bleef altijd ietwat obscuur. Na zijn dood verscheen het boek The Andy Warhol Diaries (1989): een dagboekenreeks waarin de bezigheden en gedachten van Warhol - van 1976 tot 1987 - zijn te lezen. Dat boek – Warhol dicteerde in die tijd via de telefoon zijn belevenissen aan boezemvriend Pat Hackett – gaf ineens inzicht in Warhols leven en vormt de rode draad in The Andy Warhol Diaries. Niemand minder dan Warhol himself is in deze zesdelige door Ryan Murphy geproduceerde documentairereeks te horen.

Althans, een algoritme zorgt ervoor dat ingesproken teksten van acteur Bill Irwin – rechtstreeks uit Warhols dagboeken – worden getransformeerd tot Warhols stem. Dat resulteert in een onwerkelijke ervaring, misschien wel omdat er een wezenlijk verschil is tussen het geschreven en gesproken woord. Warhols dagboeken lezen is toch ietsjes minder intiem dan hem de passages horen voorlezen. Ook al is zijn stem artificieel. Dat levert ook ethische problemen op: willen we dat wel? Dat mensen na hun dood en passant weer overal verschijnen? Hoewel The Andy Warhol Diaries is gemaakt met toestemming van Warhols nalatenschap, is die vraag niet minder nijpend.

Niettemin is The Andy Warhol Diaries wel wat je van een portret van een groot kunstenaar mag verwachten: superlatieven en kritiek wisselen elkaar af. Warhol was, zoals meermaals wordt benadrukt, one of a kind , maar de beeltenissen van de soepblikken waar hij om bekendstond luidden ook het einde van zijn hegemonie in. Filmmaker Andrew Rossi laat intimi aan het woord terwijl hij aan de hand van archiefbeelden heel nauwgezet het New York uit die tijd schetst, waarin The Factory – Warhols werkplaats – fungeerde als een progressief bastion. Ook fascinerend is de wijze waarop Warhols jeugd wordt belicht, en hoe hij geïnspireerd raakt door de iconen uit de katholieke kerk.

Bovenal draait The Andy Warhol Diaries om hoe de kunstenaar een van de eerste ‘geaccepteerde’ homoseksuelen werd in de Amerikaanse mainstream, en hoe belangrijk dat is geweest. Mooi is dan ook om te zien dat er nog steeds nieuwe generaties geïnspireerd raken door de man waar we dankzij het dagboek, en deze reeks, nu ietsjes meer van afweten.