Nelma Kodama: The Queen of Dirty Money: goeddeels nietszeggende coruptiedocumentaire

Portret van Braziliaanse beroepscrimineel grossiert vooral in het onderschrijven van de mythe rondom de zwendelende hoofdpersoon.

Een ogenschijnlijk puissant rijke vrouw met een enkelband verschijnt in beeld. Ze heeft als bijnaam ‘de dollar dealer’. En Nelma Kodama, zoals ze heet, is weer (enigszins) vrij uit de gevangenis. In Nelma Kodama: The Queen of Dirty Money vertelt ze onder meer vanuit haar barokke, protserige appartement over haar carrière als beroepscrimineel. Kodama was in 2014 betrokken bij een groot Braziliaans corruptieschandaal dat door ‘Operatie Carwash’ werd ontmanteld. De Braziliaanse studeert af als tandarts, maar komt na haar studie al snel terecht op het vleesverpakkingsbedrijf van haar familie, waar ze zich ontfermt over de financiën.

Het wisselen van Braziliaanse reals in dollars blijkt een van haar bezigheden, een lucratieve handel waarmee je in korte tijd veel geld kan verdienen. Maar die praktijk is ook illegaal. Niettemin begint Kodama op die manier aan een imperium te bouwen, of zoals een commentator in de documentaire stelt: ‘Ze wijdde haar leven uitsluitend aan criminele activiteiten.’ In Brazilië dus, een land dat qua mentaliteit ‘nogal verschilt ten opzichte van Duitsland of de Angelsaksische landen’, aldus een andere commentator.

Maar wat beogen de makers met deze film? Aan het metaforische taalgebruik te horen doen ze weinig om de mythe rondom Kodama te ontkrachten. Zo wordt het illegaal dealen in valuta omschreven als ‘het dirigeren van een orkest’ en wordt het werk van de Braziliaanse vergeleken met dat van de fixer uit Pulp Fiction (de welbekende rol van Harvey Keitel). Deze film had beter toegespitst moeten worden op het feit dat Kodama weer vrij is, en dat mensen zoals zij overal mee wegkomen in Brazilië. In plaats daarvan zien we Kodama, gefilmd in een medium close-up, met haar hondje op schoot, omringd door weelde.

Nelma Kodama: The Queen of Dirty Money, vanaf donderdag 6 juni 2024 bij Netflix