Rambo: First Blood Part II: masculien melodrama

De mensheid zal acteur Sylvester Stallone tot het einde der tijden vereenzelvigen met twee onverzettelijke, onvergetelijke en onvergelijkbare karakters. Bokser Rocky Balboa, die we al tweeënveertig jaar en zeven films lang mogen kennen, en Vietnam-veteraan John Rambo, die we al vijfendertig jaar en vier films lang moesten ondergaan. Want zo imponerend en inspirerend als Stallone is als Rocky, zo bizar en bespottelijk is hij als Rambo. Binnenkort kunnen we het contrast tussen beide heren opnieuw waarnemen, want hoewel Stallone al tweeënzeventig is, belette hem dat niet om later dit jaar de achtste Rocky (het eerste vervolg op de spin-off Creed) en volgend jaar de vijfde Rambo de bioscopen in te slingeren.

In 1983 was First Blood nog een buitengewoon aardige film over de getraumatiseerde en eenzame Vietnam-veteraan Rambo, die zich in de Amerikaanse wildernis afzijdig hield van alles en iedereen. En dan vooral van de Amerikaanse maatschappij, die hem een op leugens gebaseerde oorlog in had gestuurd en hem na het rampzalige einde ervan had uitgekotst. Rambo raakte in First Blood buiten zijn schuld om verzeild in een gewelddadig conflict met de overheid en werd daarin alleen gesteund door kolonel Trautman, zijn voormalige overste, geweldig onderkoeld gespeeld door karakter-acteur Richard Crenna.

Waar First Blood nog wel enigszins integer was en althans nog een béétje in de lijn was van superieure Vietnam-drama's als The Deer Hunter en Apocalypse Now, sloeg Stallone met Rambo: First Blood Part II in 1985 de plank volledig mis en gaf hij zich ongeremd over aan larmoyant, masculien melodrama, met kogels in de plaats van tranen. De onderstaande scène, waarin Rambo zijn wanhoop en woede ventileert over de Amerikaanse overheid die hem alwéér genaaid heeft door hem op een leugenachtige undercover-missie in Vietnam te sturen, zegt meer dan duizend woorden. Zó'n film is First Blood Part II dus.

Grappig is het wel natuurlijk, maar lastig serieus te nemen. Het begin van Rambo 2, waarin hij clandestien in Vietnam wordt gedropt om daar, jaren na de oorlog, krijgsgevangen Amerikaanse soldaten op te sporen, is nog vrij rustig. We trekken eerst een tijdje op met Rambo en Trautman op een militaire basis en volgen Rambo vervolgens na zijn dropping in de jungle, op weg naar een rendez-vous met een Vietnamese schone die hem moet helpen bij het zoeken naar de krijgsgevangenen.

Maar in de vierendertigste minuut valt het eerste doelpunt zogezegd: Rambo zet zijn kruisboog in tegen een kampbewaker en de eerste dode is een feit. Waar Rambo in First Blood helemaal niemand doodde, helpt hij in dit tweede deel 58 medemensen over de drempel tussen leven en dood, een aantal dat hij in deel drie en vier ophoogde naar respectievelijk 78 en 83. De totale bodycount in alle vier de films - Rambo is daarin natuurlijk niet de enige die (buitensporig) geweld toepast - is door ijverig turvende fans vastgesteld op 438 on-screen doden. Een respectabel aantal; de lat ligt hoog voor Rambo 5.

Hoewel het verhaal zo slap is als een vaatdoek, zitter er wel wat memorabele scènes in Rambo: First Blood Part II, zoals de ruzie tussen Trautman en de gluiperige militair die Rambo in het eerder getoonde fragment te grazen neemt. Daarin wordt relatief eloquent uit de doeken gedaan wat een slecht idee de oorlog in Vietnam was en hoezeer piepjonge Amerikaanse rekruten door hun overheid zijn genaaid - de Vietnamezen blijven trouwens onvermeld. Het script komt van de hand van Stallone en James Cameron, die in die tijd ook Terminator en Aliens maakte en zich verder wijselijk afzijdig hield van Rambo.

Stallone kreeg drie jaar geleden terecht een Oscar-nominatie voor zijn rol als Rocky in de film Creed, waarin hij de oude bokser heel ontroerend speelde. Voor zijn rol als Rambo is dat ondenkbaar. Stallone lijkt te denken dat zijn verbeten zwijgzaamheid aan Rambo een soort air van stille wreker verleend à la de personages waarmee Clint Eastwood bekend is geworden. Maar waar je achter de gekwelde stilte van de anti-helden van Eastwood een rijk geschakeerd gevoelsleven vermoedt, doet de gekunstelde gekweldheid die Stallone oplegt aan Rambo meer aan zware hersenschade denken, wat nooit de bedoeling kan zijn. Dat jaren-tachtig kapsel helpt bovendien ook niet.

In Rambo 5 zal hij het, volgens de geruchten, gaan opnemen tegen Mexicaanse drugkartels. Vrij opmerkelijk, maar er zal wel een ontvoerd dochtertje of iets dergelijks aan te pas komen, zodat de oude John Rambo niets anders kan dan vermoeid zijn vertrouwde M60 weer uit het vet te halen om haar te redden. Hij gaat zich vast weer erg kwaad maken, in weerwil van de vredelievende inborst die hem in de films altijd wordt toegedicht. Het script voor Rambo 5 is van Stallone en Matthew Cirulnick, showrunner en schrijver van de Amazon-serie Absentia. We wachten af.

Op een meta-niveau is Rambo: First Blood Part II best te genieten. Voor wie geen zin om anderhalf uur te investeren, is er de trailer die indertijd het hele verhaal bij voorbaat al weggaf, wat extra benadrukt dat de makers vooral mikten op de zucht bij de doelgroep naar explosies en Rambo's ratelende M60-geweer.