Dopesick S01E01-02: Michael Keaton geeft drama menselijk gezicht

Ambitieuze kroniek van de Amerikaanse opioïdencrisis is niet overal even sterk, maar geeft wel een helder historisch overzicht van dit diepgravende probleem.

De introductie van deze pijnbestrijder ‘zal de berg voor eeuwig veranderen’, drukt een medisch vertegenwoordiger huisarts Samuel Finnix (Michael Keaton) op het hart. Niet wetende dat de praktijk die Finnix runt in het hart van de mijnindustrie van Kentucky op korte termijn patiënten zal verliezen bij de vleet. Oxycodon is de boosdoener: een drug die twee keer zo sterk is als morfine, en bovendien ontzaglijk verslavend. In Dopesick – naar het gelijknamige boek van journalist Beth Macy – wordt vakkundig uiteengezet hoe de Verenigde Staten vanaf het midden van de jaren negentig geleidelijk is terechtgekomen in een desastreuze, dodelijke opioïdencrisis.

In dit verhaal spelen verschillende partijen een belangrijke rol: allereerste de puissant rijke Sackler-familie, die aan de wieg staat van de pijnstiller en deze met misleidende informatie aan huisartsen probeert te slijten. Dan is er de FDA, het federale agentschap dat medicijnen goedkeurt en oxycodon op dubieuze wijze groen licht geeft, en de overheid die oogluikend toekijkt. En tenslotte zijn er de huisartsen die het middel voorschrijven aan mensen met chronische pijn; en die mensen verworden al snel tot wat een van de personages ‘pillenslikkende zombies’ noemt. Showrunner Danny Strong, ook bekend als acteur, neemt in die zin een hoop hooi op de vork.

Dat is te zien: Dopesick is een buitengewoon ambitieus project. Waarin je als kijker voortdurend wordt overdonderd door de ene na de andere verhaalwending – zelfs als je min of meer bekend bent met de drugscrisis. Tegelijkertijd geven Finnix en zijn patiënt, mijnwerker Betsy (Kaitlyn Dever), het verhaal een menselijk gezicht. Terwijl Michael Stuhlbarg gestalte geeft aan Richard Sackler, een afstandelijke drugsprofeet die zonder scrupules duizenden landgenoten de dood instuurt – zij zullen overlijden aan een overdosis dankzij het middel dat hij op de markt heeft gebracht. Dat deert hem overigens niet; de belangen van de aandeelhouders zijn belangrijker.

Dopesick is in dat opzicht ook een verbeelding van een groot klassenprobleem in de Verenigde Staten. En van hoe mensen met diepe zakken tot in den treurnis kunnen doorprocederen, terwijl hoge piefen bij de overheid hun ongelijk niet durven toe te geven, of zich simpelweg bedienen van lafhartig gedrag. Hoewel Dopesick deze episode, waar we het over 50 jaar nog over zullen hebben, niet volledig weet te tackelen: zeker in de eerste twee afleveringen ontbreekt de kritiek op het systeem dat de verspreiding van oxycodon überhaupt mogelijk maakt. Maar als je wil weten waarom huisartsen deze rommel voorschrijven en voorschreven dan ligt het antwoord wel degelijk in Dopesick besloten.

Dopesick S01, vanaf zaterdag 30 maart wekelijks een dubbele aflevering op NPO 3 en NPO Start, en tevens in zijn geheel op Disney+