De IRT Affaire S01E01-02: nauwgezet en goed getimed

Parallellen met het heden zijn stuitend in vierdelige documentairereeks over roemrucht schandaal over falend rechercheteam dat in 1988 werd opgericht om de georganiseerde misdaad in Nederland te bestrijden.

Foto credits: BAAS / Prime Video

Toen het IRT (het Interregionaal Rechercheteam) in 1988 werd opgericht om de georganiseerde misdaad te bestrijden was het min of meer eigenlijk al te laat, zo blijkt in de vierdelige documentairereeks De IRT Affaire. De rechtstaat staat onder druk, vertelt minister Ernst Hirsch Ballin in het journaal ergens in 1994. En er is gebleken dat de politiebrigade niet functioneert en zelfs eigenhandig drugslijnen met Colombia heeft opgezet.

De parallellen met het heden die regisseurs Thijs Schreuder en Marc de Leeuw en scenarist Pieter van den Berg (Vliegende Hollanders, 2020) in deze televisiereeks tonen zijn onwerkelijk. Sentiment en bezorgdheid van toen is vandaag de dag weer opnieuw aanwezig, getuige een keur aan rechtszaken tegen beroepscriminelen.

Daarnaast heeft het trio een andere relevante aanleiding om de IRT-affaire te belichten: ze spreken namelijk leden uit de georganiseerde misdaad (waaronder handlangers van drugsbaron Klaas Bruinsma) en oud-agenten die nog nooit hun zegje hebben gedaan. Een stemacteur spreekt getuigenissen en bespiegelingen van de eerste groep in. Dat levert niet per se opzienbarende nieuwe inzichten op, maar leidt wel tot bredere context; tot meer helderheid. Zoals wanneer een mysterieus figuur uitlegt hoe eenvoudig het eigenlijk was om het interregionale rechercheteam te observeren en te achtervolgen. Of zoals een ander stelt: het was de strijd tussen Tom en Jerry en de muis won altijd.

Schreuder, De Leeuw en Van den Berg trekken in die zin vakkundig alle documentaireregisters open. Zo beginnen ze de eerste twee afleveringen met trefzekere oneliners uit nieuwsbulletins van toen en werken ze telkens toe naar een stuitende climax door handzaam gebruik te maken van uiteenlopende archiefbeelden. Hoewel de mensen die ze voor de camera weten te krijgen ook niet schromen om smeuïge anekdotes met de kijker te delen. Er blijft toch iets van romantiek aan de misdaad kleven.

De IRT Affaire, vanaf maandag 22 mei 2023 bij Amazon Prime Video