Column: soms kruisen fictie en realiteit elkaar

Films en televisieseries kunnen me persoonlijke raken vanwege een keur aan thema's of verhalen. Zo kan ik me Michael Haneke's Amour (2012) nog goed voor de geest halen: een film waarin de sterfelijkheid van de mens, en daarmee de liefde, op pijnlijke wijze zichtbaar wordt. Maar óók een film waarin de boodschap zit dat je de liefde in het hier en nu moet koesteren. Of Jules et Jim (1962), een film over een vrouw (Jeanne Moreau is een van mijn favoriete actrices) die nooit geluk zal vinden en daar geen vrede mee heeft. Die melancholie – dat bitterzoete, fatalistische – maakt de film ironisch genoeg zo prachtig.

Ook het wonderschone maar akelige Sound of Metal , recentelijk verschenen bij Amazon Prime Video, maakte een diepe indruk op mij. In het speelfilmdebuut van Darius Marder verliest metaldrummer Ruben Stone (Riz Ahmed op ongeëvenaard niveau) ineens zijn gehoor. Daarmee staat zijn muziekcarrière op het spel, evenals zijn relatie met Lou (Olivia Cooke), met wie Stone een metalduo vormt. Want de muziek die de twee maken lijkt een soort voortvloeisel uit de liefde die de twee voor elkaar voelen. Zonder liefde geen muziek; zonder muziek geen liefde. De twee vormen een wonderlijke symbiose.

In de film zien we in de openingsscène vanuit het perspectief van Stone hoe hij geniet van zijn performance, in een volle donkere zaal. Hoe hij achter zijn drumkit zijn energie omzet in pure, brute kracht. Hoe hij harde knallen om Lou’s klanken heen drapeert. Wie weleens heeft opgetreden in een band zal deze sensatie herkennen. Voor mij – ik zing en speel gitaar in de band Chief of Smoke; denk aan zware, logge muziek – is Stone’s bijna meditatieve houding een feest der herkenning. Tijdens optredens laat ik me graag meevoeren door het moment, en voelt een nummer soms als een meanderende rivier.

Maar Sound of Metal is ook in andere opzichten representatief voor de bandcultuur waar ik ook deel van uitmaak: het uitstallen van je merchandise voorafgaande aan een concert; soundchecken; onzingesprekken en geouwehoer in de tourbus. Marder heeft het allemaal gevat, tot in detail. En helaas is slechthorendheid ook een vaste waarde in veel metalbands. Ik hoop dat ik op tijd met oordoppen in ben gaan spelen, maar ik ken drummers die in het oor waar de hi-hat het dichtste bij staat behoorlijke gehoorschade hebben opgelopen. Stone’s misère is in dat opzicht geen uitzondering; draag oordoppen, voordat het te laat is.

Sound of Metal raakt me dus niet alleen vanwege het bijzondere verhaal – over de schoonheid van muziek; over de vergankelijke liefde – maar ook omdat ik de wereld die Marder schetst min of meer ken. En dat gebeurt niet erg vaak. Afgelopen week kwam ik er ook nog eens achter dat Marder zijn scenario deels heeft gebaseerd op zijn ervaringen met het Amerikaanse metalduo Jucifer, waarmee hij in 2009 meeging op tour. Ik las dit met verbazing in de recensie van Joost Broeren-Huitenga in de Filmkrant. Omdat ik in januari van 2019 met mijn band het voorprogramma van Jucifer mocht verzorgen. Twee lieve mensen en begenadigde muzikanten.