CODA: onuitstaanbare remake

Twee dagen nadat CODA (de titel van de film staat voor ‘Child of Deaf Adult) afgelopen januari in première ging op het filmfestival Sundance werd de film voor maar liefst 25 miljoen dollar gekocht door Apple TV+. Een ferm bedrag voor een Amerikaanse ‘indie’. Maar het drama over een goed horende tiener met zangaspiraties die opgroeit in een doof gezin werd overladen met prijzen, waaronder de jury- en de publieksprijs. De filmcritici waren ook overwegend positief. Hoewel de vraag rijst of ze het origineel – de Franse speelfilm La famille Bélier (2014) - hebben gezien. CODA is hiervan een onuitstaanbaar destillaat.

Ook La famille Bélier stond na de première bekend als publiekslieveling. De film draait om Paula: een boerendochter die graag van zingen haar beroep wil maken. Haar ouders begrijpen haar ambities echter niet: omdat ze doof zijn zien ze de waarde van zang niet in, zoiets. Vervang Frankrijk met de Verenigde Staten en het boerenleven met de onstuimige visserij en je hebt CODA. Emilia Jones speelt Ruby: een tienerdame die álles regelt voor haar dove ouders en broer. Waaronder ervoor zorgen dat de familie na een dag vissen goed betaald krijgt voor de vangst – want in het dorpje in Massachusetts waar het verhaal zich afspeelt worden Ruby’s gezinsleden regelmatig belachelijk gemaakt.

Als Ruby te kennen geeft dat ze wil proberen een beurs te bemachtigen om in Californië aan het conservatorium te gaan studeren, dan stuit ze op onbegrip bij haar familie. Vooral omdat ze in al die jaren als een soort verkapte mantelzorger voor hen is gaan fungeren. Geïllustreerd in een treffende scène – ook al de geestigste scène uit La famille Bélier – waarin ze haar ouders tijdens een consult met de huisarts moet uitleggen dat ze vanwege een schimmelinfectie twee weken geen seks mogen hebben. Maar ditmaal voelt het gekunsteld, plichtmatig, cliché. Filmmaker Siân Heder (bekend van haar scenariowerk voor Orange Is the New Black) wil iets te graag laten zien hoe ‘normale’ dove mensen hun levens leiden.

En CODA is irritant tot in de details. Zo hebben de zeevarende vader en broer van Ruby tattoos van respectievelijk een vuurtoren en een kompas op hun bovenarm – waarmee ze eerder lijken op live-action-versies van Popeye, dan op echte vissers van vlees en bloed. Muziekleraar Bernardo (Eugenio Derbez) spant misschien wel de kroon in negatieve zin: Derbez is een cartooneske kwibus die zijn pupillen traumatiseert door ze te dwingen zich kwetsbaar op te stellen. Je zou maar een introverte leerling zijn en dan ineens voor het blok worden gezet door een volwassen vent. (Maar voor de film is dit een noodzaak…)

Boven alles is CODA een film waarvan je van meet af aan weet waar hij naartoe wil. Naar een einde in majeur; naar het onwerkelijke werkelijk maken. Dat voelde in het Franse origineel al bij vlagen geforceerd. Maar kennelijk zijn uiterst matige Amerikaanse remakes tegenwoordig 25 miljoen dollar waard; wat een gek ervoor geeft, zou je bijna denken.