Verdubbeling gedwongen opnames door miljoenenbezuiniging

Averechts effect
Dit blijkt uit een nieuw onderzoek van VUmc en GGZ inGeest  in samenwerking met de universiteiten van Tilburg, Rotterdam en Nijmegen. Door de invoering van een eigen bijdrage werden er volgens het onderzoek 57.000 minder behandeltrajecten opgestart. Dat zorgde voor een besparing van zeventig miljoen euro. Maar omdat het aantal gedwongen opnames en de behandelkosten voor mensen met schizofrenie en bipolaire stoornissen toenamen, werd er uiteindelijk 82 miljoen euro uitgegeven, waardoor de besparingen teniet zijn gedaan.

Om welke bedragen gaat het?
In 2012 werd er in Nederland een eigen bijdrage ingesteld voor de specialistische GGZ van 200 euro voor ambulante zorg en 145 euro per maand voor verblijf. Na een jaar werd deze eigen bijdrage weer afgeschaft. Het eigen risico steeg echter van 220 euro in 2012 naar 350 euro in 2013. 

Problemen alleen maar erger
De drempel van het betalen van een paar honderd euro was voor veel patienten reden niet te beginnen aan of te stoppen met een behandeling. Daardoor werden hun problemen juist alleen maar erger, waardoor ze in de crisisopvang terechtkwamen. De crisisopvang steeg met bijna vijfduizend opnames en het aantal dwangopnames verdubbelde. Vooral mensen met schizofrenie en bipolaire stoornissen belandden in die acute zorg.

Hoogleraar Aartjan Beekman noemt de gevolgen van de nieuwe bezuinigingsmaatregel dramatisch voor het welzijn van deze patiënten. In het AD zegt hij: "Die acute zorg is juist wat je wilt voorkomen. Deze mensen hebben na een jarenlang gevecht tegen hun stoornis met de juiste behandeling en steun van hun familie hun leven enigszins op de rit. Als de hulp dan wegvalt, glijden ze af tot het moment dat ze als verwarde personen op straat rondzwerven. En juist dát willen we allemaal zo graag voorkomen.”

Ook mensen met minder ernstige psychische problemen zoals depressie en angststoornis blijken zorg te mijden. En ook dat kan ernstige gevolgen hebben en tot hogere kosten leiden omdat deze mensen bijvoorbeeld langer ziek thuis komen te zitten.

Lees ook: ‘Geen zorg voor bijna helft psychiatrische patiënten '

Stop met financiële drempels
De onderzoekers vinden dat we in een tijd waar we ons zorgen maken over een toename van het aantal verwarde mensen op straat, beter zouden kunnen stoppen met financiële drempels voor mensen die geestelijke gezondheidszorg nodig hebben. Beekman: "Het blijft voor ons als behandelaars onbegrijpelijk dat we allerlei programma's opzetten om iets te doen aan een toename van verwarde mensen op straat en dat tegelijkertijd de toegang tot goede zorg voor deze patiënten wordt beperkt. Dat voelt als het paard achter de wagen spannen."

De hoogleraar vindt dat het nieuwe kabinet psychiatrische hulp weer buiten het eigen risico moet laten vallen. Hij denkt zelfs aan een beloning voor mensen die geestelijk gezond weten te blijven, door bijvoorbeeld hun zorgpremie te verlagen. 

Lees het onderzoek over de eigen bijdrage op de website van JAMA Psychiatry 

Meer weten over de GGZ in Nederland? Kijk onze uitzending ‘Martijn wil een huis met een tuintje’ over patiënten met meervoudige psychiatrische problemen en de onmacht van de GGZ hen te helpen.