Veel Kamervragen over PFAS kan de minister niet beantwoorden

Welke vergunningen heeft chemiebedrijf Chemours (voorheen DuPont) eigenlijk gekregen voor het lozen van PFAS? Het antwoord op deze vraag moet minister Harbers van Infrastructuur en Waterstaat schuldig blijven. Ook kan hij niet vertellen hoeveel boetes, sancties en dwangsommen er ooit aan het bedrijf zijn opgelegd. Het uitzoeken van deze informatie kost tijd, schrijft de minister in antwoord op Kamervragen die gesteld zijn na de Zembla-uitzending ‘De PFAS-doofpot’.

Minister Harbers schrijft dat Rijkswaterstaat en de Provincie Zuid-Holland op dit moment een onderzoek doen en dat  alle beschikbare dossierstukken met betrekking tot de vergunningen van Chemours vanaf 1959 worden doorgelopen. “Het vraagt enige tijd om dit op een zorgvuldige manier uit te voeren,” schrijft de minister. De informatie zal vóór 13 november naar de Tweede Kamer worden gestuurd. Op die dag staat het wetgevingsoverleg water gepland.

Zembla onthulde in juni dat chemiefabriek Chemours in Dordrecht al decennia weet dat ze het grondwater onder de fabriek en in de omgeving ernstig vervuilen met grote hoeveelheden giftige en kankerverwekkende PFAS. Het bedrijf weet al sinds de jaren ‘60 hoe schadelijk de stof is, maar vanwege aansprakelijkheidsrisico’s en economische redenen, is het verzwegen. Uit het onderzoek van Zembla blijkt ook dat water, sloten en zwem- en natuurplassen in een straal van 15 kilometer rondom de Chemoursfabriek ernstig zijn vervuild en PFAS-concentraties bevatten die veel hoger liggen dan de norm die het RIVM veilig acht, soms wel duizend keer daarboven. Naar aanleiding van deze onthullingen stelden D66, PvdA, GroenLinks, SP, PvdD en Volt samen meer dan zeventig Kamervragen.

Uit de antwoorden blijkt dat veel informatie nog niet in kaart is gebracht of ontbreekt. Zo bestaat er geen overzicht van alle bedrijven die een vergunning hebben om PFAS te lozen of uit te stoten, of in het verleden zo’n vergunning hadden. Harbers is niet van plan zo’n overzicht te maken omdat dat een “buitensporige inspanning zou vergen en weinig toegevoegde waarde zou bieden”.

Ook is het moeilijk om met zekerheid te weten welke stortplaatsen in het verleden zijn gebruikt voor het lozen van PFAS-houdend afval. Pas sinds 2010 is Europees een eerste 'concentratie grenswaarde' voor PFAS in afval geïntroduceerd, waardoor er sindsdien meer zicht is op de aanwezigheid van PFAS-soorten in afval. Het ministerie maakt desondanks wel een inschatting van mogelijke officiële stortplekken waar afval de giftige stoffen zijn gestort. Het gaat om acht plaatsen: Lelystad, Rotterdam, Zaanstad, Amersfoort, Voorst, Tilburg, Landgraaf en Dordrecht.

Harbers, die ook namens minister Kuipers van Volksgezondheid antwoord geeft, schrijft dat het onbekend is hoeveel schade mensen of de natuur hebben opgelopen als gevolg van blootstelling aan PFOA, een vorm van PFAS die jarenlang in hoge concentraties door DuPont, is verspreid. Ook is er geen zicht op mogelijk verminderde werkzaamheid van vaccinaties. PFAS tast het immuunsysteem aan en dat kan ervoor zorgen dat vaccinaties minder effectief zijn.

Het RIVM doet momenteel wel onderzoek naar hoe de blootstelling van de Nederlandse bevolking omlaag kan worden gebracht. Dat onderzoek duurt nog tot 2025, schrijft de minister.

In de beantwoording van de Kamervragen wordt opnieuw duidelijk dat het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving tekortschiet. Iets wat in de hoorzittingen in de Provinciale Staten ook een aantal keer naar voren kwam. “De kennis en capaciteit om adequaat toezicht te kunnen houden op PFAS is voor verbetering vatbaar,” schrijft de minister. Het is volgens hem een aanhoudend punt van aandacht, maar de krappe arbeidsmarkt zou het lastig maken om ervaren mensen te werven.

Lees hier de antwoorden op de Kamervragen