Provincie Gelderland wil einde aan verondiepen van natuurplassen met bagger

Het provinciebestuur van Gelderland wil dat de verwerking van bagger en slib in Nederland compleet anders gaat verlopen. Het plan dat gedeputeerde Peter Drenth aan het Rijk wil voorleggen, betekent het einde van het verondiepen van natuurplassen. Daarnaast mag er in het plan van Drenth geen bagger en slib uit andere Nederlandse regio’s en uit het buitenland in Gelderland worden gestort. 

Drenth wil dat bedrijven voortaan inzetten op innovatie en hergebruik van bagger en overtollige grond. Het Rijk zou onderzoek moeten doen naar mogelijkheden om bagger te reinigen. Reiniging en hergebruik betekenen volgens Drenth een kleinere afvalstroom.

Onderwaterstort
De afvalstroom die dan nog overblijft, zou in het plan van Drenth in de directe omgeving moeten worden opgeslagen. Dus niet in een compleet andere regio, wat nu vaak wel gebeurt. Het materiaal moet dan worden ingepakt en terechtkomen in een speciaal daarvoor bestemde onderwaterstortlocatie. Mocht zo’n stortlocatie vol zijn, dan kan het tijdelijk worden opgeslagen in een bovengrondse opslag. 

De consequentie van het plan is, volgens Drenth, dat er geen of nauwelijks nog sprake kan zijn van verondieping. Bagger en (licht) verontreinigd materiaal kan dus niet meer in een natuurplas terechtkomen. 

Ommekeer
Dat zou een ommekeer betekenen in landelijk beleid. In zeker zestig Nederlandse natuurplassen waar zand gewonnen is, is namelijk de afgelopen tien jaar minstens 100 miljoen kubieke meter vervuilde grond en bagger gestort. Daarover gaat de Zembla-uitzending ‘Gokken met bagger’. 

De stort is niet alleen een oplossing voor een groot afvalprobleem. Er zou sprake zijn van een win win situatie, want het minder diep maken van de plassen zou goed zijn voor natuurontwikkeling. Peter Drenth zet grote vraagtekens bij die aanname: 

“Voor verondiepen gold lange tijd de veronderstelling dat het kan bijdragen aan de ecologische kwaliteit. Echter, vanwege de toenemende discussie over de meerwaarde van natuurontwikkeling door verondiepen en ook door andere maatschappelijke opgaven, is het de vraag of verondiepen nog wenselijk is.”

Onderzoek naar verondiepen
Drenth verwijst naar de voorlopige resultaten van een grootschalig onderzoek van het Nederlands Instituut voor Ecologie. Het is een onderzoek naar de natuurwaarden van geïsoleerde zandwinputten in Brabant. 

De onderzoekers concluderen dat “het argument dat verondiepen leidt tot een betere ecologische kwaliteit geen stand houdt”. Het overgrote deel van de diepe plassen blijkt een heel goede ecologische kwaliteit te hebben, zelfs beter dan de nabijgelegen plassen die wel ondieper zijn gemaakt. “Dit betekent dat verondiepen niet per definitie wenselijk is”, schrijft het instituut.

Desondanks wordt er in de provincie Gelderland een hoop bagger en slib gestort. Bijvoorbeeld in de plas Over de Maas. Daarover maken omwonenden zich erg druk. Een groep vrienden kwam erachter dat maar liefst 11 miljoen ton licht verontreinigde grond en bagger in de Over de Maas-plas is gestort.

Niet veel later startte de stort van enorme partijen granuliet in Over de Maas. In de uitzending ‘De afvaldump door Rijkswaterstaat’ is te zien hoe dat besluit tot stand is gekomen. 

De Gelderse gemeente West Maas en Waal is zeer bezorgd over de volksgezondheid en het milieu en verzet zich hevig tegen de granulietstort. Uiteindelijk leidt dat zelfs tot een gang naar de rechter. Maar zonder succes. Ondanks alle commotie en protesten leggen Rijkswaterstaat en de minister de stort niet stil. 

In gesprek met Rijkswaterstaat en ministerie
Mochten de Statenleden van Gelderland instemmen met het plan van Drenth, dan betekent dat nog steeds niet het einde van de granulietstort of andere vormen van verondieping in Gelderland. Uiteindelijk is de provincie afhankelijk van andere partijen zoals Rijkswaterstaat en het ministerie. Met de brief wil Drenth de Statenleden vragen om met deze insteek het gesprek aan te gaan met de betrokken en verantwoordelijke partijen. 

Het is ook een enorme steun voor de gemeente West Maas en Waal en een heel duidelijk signaal richting het kabinet dat Gelderland een ander systeem voor ogen heeft en geen bagger van andere regio’s meer wil opvangen. Drenth schrijft dan ook: “baggeren is noodzaak, verondiepen een keuze”. 

Rectificatieverplichting Zembla 

De Rechtbank Den Haag heeft bij vonnis van 31 augustus 2022 geoordeeld dat Zembla onrechtmatig (want niet met de van Zembla te verwachten zorgvuldigheid) tegenover het bedrijf Graniet Import Benelux (ook handelend onder de naam Bontrup) heeft gehandeld door de door Gustaaf Biezeveld gedane uitspraken over het opzettelijk plegen van strafbare feiten door het bedrijf Bontrup in de uitzending van 6 februari 2020 op te nemen. Dit echter zonder voldoende feitelijke basis en op de ongenuanceerde en onvoorwaardelijke wijze zoals Zembla dat toen heeft gedaan. De rechtbank Den Haag heeft BNNVARA / Zembla bevolen deze rectificatie te plaatsen.