Amnesty: persvrijheid onder druk door coronapandemie

De persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting staan wereldwijd onder druk door de coronapandemie. Dat schrijft mensenrechtenorganisatie Amnesty International in een rapport. Sommige regeringen hebben de coronapandemie aangegrepen om steeds meer censuur en restrictieve wetgeving door te voeren.

Met de nieuwe wetgeving werd in sommige landen onafhankelijke verslaggeving gedwarsboomd. Ook werden mensen die het corona beleid kritisch wilden onderzoeken aangevallen. Journalisten en gezondheidswerkers zijn in een aantal landen gevangen gezet. Onafhankelijke berichtgeving over het corona-virus was daardoor niet voor iedereen toegankelijk.

In het rapport van Amnesty wordt genoemd hoe in de begindagen van de pandemie In China journalisten en gezondheidswerkers probeerden alarm te slaan over het coronavirus. In februari 2020 waren er in China al 5511 strafrechtelijke onderzoeken gestart tegen personen die informatie over de corona-uitbraak hadden gepubliceerd. Ze werden aangeklaagd wegens 'het verzinnen en opzettelijk verspreiden van valse en schadelijke informatie'. Talloze andere landen hebben wetten ingevoerd die het recht op vrijheid van meningsuiting beperken en critici het zwijgen opleggen onder het mom of in de context van de pandemie, waaronder Tanzania, Rusland en Nicaragua.

Daarnaast was in sommige landen sprake van een stortvloed desinformatie, waardoor het voor mensen nog moeilijker werd om juiste informatie over het coronavirus te vinden. Amnesty vindt dat grote social mediabedrijven hier een verantwoordelijkheid in hebben. De platforms zijn er volgens de organisatie onvoldoende in geslaagd om de verspreiding van valse en misleidende informatie over corona te voorkomen.

Volgens Amnesty moeten grote tech-bedrijven zich afvragen of ze genoeg doen het verspreiden om misleidende informatie tegen te gaan. Tegelijkertijd ziet Amnesty dat er mensen zijn, inclusief politici, die bewust misleidende informatie verspreiden, om chaos te creëren. Het gevaar van het leven in een wereld waarin nepnieuws zo toegankelijk is, is dat het voor mensen nog moeilijker is om zichzelf goed te informeren en keuzes te maken over hun gezondheid.

Amnesty zegt dat overheden er verantwoordelijk voor zijn dat mensen de juiste informatie krijgen over het corona-virus. Het dwarsbomen van informatie en het inperken van de vrijheid van meningsuiting helpt daar niet bij: vrije en onafhankelijke media en een sterk maatschappelijk middenveld wel, schrijft de organisatie. 

Amnesty vindt ook dat overheden het destructieve bedrijfsmodel van Big Tech  moeten herzien. Social media-bedrijven moeten zelf stoppen hun kop in het zand te steken en maatregelen nemen om de verspreiding van desinformatie aan te pakken, onder meer door ervoor te zorgen dat hun bedrijfsmodellen de mensenrechten niet in gevaar brengen.

Social media-bedrijven liggen al langer onder vuur als het gaat om de verspreiding van nepinformatie. Ze worstelen ermee. Onlangs maakte Google bekend geen advertenties meer te plaatsen bij nepnieuws over klimaatverandering. Facebook startte een informatiecentrum met wetenschappelijke informatie over klimaatverandering in de strijd tegen nepnieuws.