In Antarctica heerste 50 miljoen jaar geleden een subtropisch klimaat. Dat hebben Utrechtse onderzoekers ontdekt aan de hand van bodemmonsters. Eerder hadden zij, in een studie die de voorpagina van het gezaghebbende tijdschrift Nature haalde, al aangetoond dat het in die tijd ook op de Noordpool veel warmer was dan nu.
In de zeebodem voor de kust van Wilkes Land vonden paleoklimatoloog Henk Brinkhuis en promovendus Peter Bijl stuifmeel en plantenresten van miljoenen jaren oud. De vondst is nieuw bewijs voor het vermoeden dat de gehele aarde rond vijftig miljoen jaar geleden een 'broeikaswereld' was, zo meldde de Universiteit Utrecht donderdag.
,,Niet alleen op de Noordpool was het toen superwarm, hier ook! Bijna onvoorstelbaar'', aldus Brinkhuis. Hij en Bijl hebben de afgelopen twee maanden doorgebracht aan boord van het onderzoeksschip Joides Resolution. Zij werkten samen met een kleine dertig collega's uit verschillende Europese landen.
De wetenschappers boorden op zeven locaties sediment uit de zeebodem. Een leek zal er niet meer in zien dan modder, maar voor de onderzoekers lezen de monsters als een spannend boek. ,,In deze sedimentlagen en fossielen ligt geschiedenis geschreven. Laagje voor laagje vertellen ze een verhaal'', vertelt Brinkhuis.
Dat verhaal schetst Antarctica als een groen continent waarop uitgestrekte bossen groeiden, en dat in niets lijkt op de ontzagwekkende muur van ijs die de onderzoekers bij hun aankomst begin dit jaar aantroffen. Maar ook de vorming van die ijskap 34 miljoen jaar geleden staat in het 'boek van de bodem' beschreven.
Het onderzoek naar die klimaatverandering, waarbij de aarde transformeerde ,,van broeikaswereld naar ijskastwereld'', levert volgens de wetenschappers waardevolle informatie op over de mogelijke gevolgen van de huidige opwarming. Ook levert het nieuwe inzichten op in de rol die CO2 speelt in de atmosfeer.
Een actueel thema, gezien de recente ophef over fouten in een rapport van het internationale klimaatpanel IPCC. Volgens Brinkhuis spreken de resultaten voor zich. ,,Wat gebeurt er als er veel CO2 in de lucht zit? Precies, dan wordt het warm.''