Zeggekorfslak: nietig en nuttig

Als je aan Friese natuur denkt, denk je misschien niet meteen aan een kleine slak van amper 2,5 mm groot. Maar toch is Friesland rijk aan de voor de rest in Nederland zeldzame zeggekorfslakken. Een slakkensoort die te vinden valt in zompige, moerassige gebieden maar ook op natuurlijke oevers van sloten en vaarten. Als ze daar zitten zegt dat wat over o.a. de waterkwaliteit: zo is het nietige zeggekorfslakje een nuttige indicator van hoe het met de natuurkwaliteit en de biodiversiteit gesteld is.

Harrie Bosma telt in Friesland deze slakkensoort, dat wil zeggen in welke kilometerhokken – stukken van 1 x 1 km op de kaart – ze voorkomen. Langs een vaart in de buurt van Sneek, pal langs de snelweg A7, duikt hij even de oever op, het riet en de zegge in en heeft al snel een paar exemplaren te pakken. Ook een jonge zeggekorfslak, die nog niet eens 2 mm groot is. Als een zandkorrel ligt de slak in z’n handpalm. “Ik kan hier warm van worden”, zegt Harrie. Het bijzondere is: de zeggekorfslak eet niet van de (moeras-)zegge zelf, maar leeft van de schimmels die weer op de stengels van de zegge voorkomen.

“Als om een of andere reden die schimmels verdwijnen – door teveel stikstof of klimaatverandering – dan betekent dat ook het einde van de zeggekorfslak. Bosma ziet wel een achteruitgang van aantallen slakken. Door verdroging en verruiging worden veel zegges verdrongen door bomen. Daarnaast is de populatie ook gevoelig voor bemesting en verzuring. “In 2009 hebben we een uitgebreide telling gedaan en alles onderzocht, maar nu merk je al wel dat je er veel minder vindt dan toen”, vertelt hij. Toch is hij er trots op dat Friesland een belangrijke provincie is voor deze zeldzame soort.

Zaterdag 16 april 2022 was Menno Bentveld voor Vroege Vogels TV ook op zoek naar de zeggekorfslak: “Wat hebben we hier eigenlijk weinig oog voor. Die hele kleine wereld, die zo belangrijk is.”