Groene, bruine en rode zeewieren: ze geven onze koude Grevelingen en Oosterschelde een bijna exotisch, warm uiterlijk. Zeewier is eetbaar, speelt een onmisbare rol in het mariene ecosysteem en ziet er ook nog eens verrassend mooi uit. Weinig mensen weten dat onze wateren zo rijk zijn aan deze bijzondere zeeplanten Ecoloog Peter van Bragt laat de veelzijdigheid van zeewier zien.
Exoten
Het grootste deel van de bijna 300 soorten zeewier in Nederland zijn exoten: binnengekomen door ballastwater van schepen of bewust geïmporteerd. Er komen van origine weinig soorten zeewier in ons land voor. Ze hebben namelijk hard substraat, zoals een rotskust, nodig om zich op te vestigen. Pas toen we een paar eeuwen geleden dijken en pieren zijn gaan bouwen, zijn de wieren zich in Nederland gaan vestigen.
Groen, bruin en rood
De kleur van het zeewier wordt bepaald door de hoeveelheid lichtinval die door het water heen dringt: groen, bruin of rood. Groenwier is afhankelijk van rood licht (dat niet diep in het water doordringt) en groeit vooral in de bovenste paar meter. Op 5 a 6 meter diepte is rood wier te vinden, dat afhankelijk is van blauw licht. Daartussen groeit bruin wier, dat van zowel rood als blauw licht afhankelijk is.
Een paar soorten zeewier: Vingerwier/kelp
(bruin) heeft een breed blad dat is onderverdeeld in vingervormige bladeren. Op sommige plaatsen kan dit grote Kelpwouden vormen: 70 meter lange wieren die 30-50 cm per dag kunnen groeien. Deze ecosystemen vormen de tropische bossen van de oceaan en komen in grote getale voor de Californische kust voor.
Zeesla
(groen) heeft bladeren die wel 1 meter in doorsnede kunnen worden. Het heeft een nootachtige, zout-zoete smaak. Ze kunnen los raken van de ondergrond en toch blijven doorgroeien omdat ze geen wortels nodig hebben om te groeien.
Dulse
(rood) heeft een gekanteld blad en komt veel in salades voor. Het wordt in sommige landen als veevoer of medicijnen gebruikt.
Functie
De wieren vormen een onmisbaar ecosysteem in het water, waar veel andere planten en zeedieren van afhankelijk zijn. Ze vormen namelijk zowel het voedsel als een habitat voor veel soorten vissen, planten en weekdieren. Ook zijn veel wieren substraat voor andere wieren om op te groeien.
Zeewier wordt ook door de mens steeds meer gegeten en geproduceerd. Alle soorten zeewier zijn eetbaar. Er zijn sinds 2 jaar zelfs twee zeewierboerderijen (op Texel en in Zeeland) waar gekeken wordt of zeewier voor productie geschikt is. (
Beluister de radiouitzending
)
Zeewier zit zit (als bindmiddel) in veel van onze dagelijkse producten zoals tandpasta, chocomel, vla en pudding. Er bestaat ook een
zeewierburger
. Janine vond de burger zeker een aanrader
'lekkerder dan vers zeewier'
.
Het heeft nog een nuttige functie: zeewier maakt als het ware de zee schoon. Er komt namelijk een overdosis aan nutriënten (zoals fosfaat/nitraat) de zee binnenstromen door de rivieren. Hierdoor kan er te weinig zuurstof zijn voor ander zeeleven dat hieraan dood gaat. Zeewieren nemen deze nutriënten op en gebruiken dit om te groeien.