Zeearenden in Oostvaardersplassen

In de Oostvaardersplassen zijn onlangs maar liefst vijf 'vliegende deuren' oftewel zeearenden gesignaleerd. Het gaat kennelijk goed met de zeearend want dit betekent een record.

De soort doet het in Europa de laatste jaren erg goed. Dit heeft voornamelijk te maken met een betere bescherming en een zorgvuldiger gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw.

Uitbreiden
Met name de Oost-Europese zeearenden brengen hier de winter door en een enkel exemplaar overzomert hier zelfs wel eens. De Oost- Europese populatie breidt zich de laatste jaren sterk uit in westelijke richting waarbij de grens met Nederland op een kleine 100 km genaderd werd. De dichtstbijzijnde zeearenden houden zich nu op aan de Duitse zijde van de Dollard en zijn tot nu toe niet tot broeden gekomen.

Boegbeeld
Nationaal en internationaal vormt de Oostvaardersplassen een boegbeeld voor natuurontwikkeling. Het is het grootste aaneengesloten moerasgebied van Nederland met een zeer waardevolle flora en fauna. Uniek in de Oostvaardersplassen is dat er zo min mogelijk wordt ingegrepen door de mens. Het natuurgebied heeft een ecologisch systeem waar natuurlijke processen hun gang gaan. In de Oostvaardersplassen hebben bedreigde en zeldzame vogelsoorten een plek gevonden en het is voor veel trekvogels een belangrijke schakel in de trekroute. Ook de zeearend komt nu steeds vaker voor.

Kans
Het vermoeden bestond dat de zeearenden eerst de nieuw ingenomen gebieden gingen koloniseren en dat een sprong naar Nederland voorlopig van de baan zou zijn. Er was bovendien een verplaatsing van de soort in zuidelijke richting waarneembaar zodat Poolse en Oost-Duitse zeearenden steeds vaker in Tsjechië, Oostenrijk en Hongarije werden gezien. Het leek er op dat we voorlopig nog even moesten wachten voordat een eerste broedgeval zich zou gaan voordoen. De hoop was nog enigszins gevestigd op exemplaren die zich zouden vestigen langs de Rijn in Duitsland en dan langzaam naar Nederland zouden opschuiven. De recente historie van de expansiedrift van de zeearend geeft echter weer nieuwe moed. In theorie maken we een goede kans. In de Oostvaardersplassen is voldoende ruimte en rust aanwezig. Bovendien heeft de zeearend een overvloed aan voedsel in de vorm van duizenden grauwe ganzen en een grote ondiepe plas vol met karper.

Veelbelovend
Behalve de gebruikelijke eerstejaars vogels die ons land in de winter aandoen tijdens hun omzwervingen, verschijnen er ook steeds meer oudere vogels. Dit duidt op meer dan toevallige belangstelling voor het gebied. Immers, alle nieuw gekoloniseerde broedgebieden in Europa zoals Tsjechië, Oostenrijk en Hongarije werden voorafgegaan door overwinterende volwassen exemplaren. Het is gebruikelijk dat jonge vogels de eerste jaren van hun leven een zwervend bestaan leiden. De oudere vogels zijn echter zeer honkvast en hun aanwezigheid in de Oostvaardersplassen wordt dan  ook als veelbelovend gezien.

Nestgelegenheid
Dan doet zich automatisch de vraag voor of er wel geschikte nestgelegenheid aanwezig is.De visarenden die het gebied bezoeken maken dankbaar gebruik van de door Staatsbosbeheer geplaatste kunstnesten. Deze ingreep bleek noodzakelijk omdat er in de Oostvaardersplassen nog geen geschikte nestbomen aanwezig bleken te zijn. De nestplaatskeuze van de zeearend is niet gelijk aan die van de visarend maar het is goed mogelijk om ook voor deze soort een aanzet voor nestgelegenheid te geven. Het zal waarschijnlijk noodzakelijk zijn de soort in deze vorm tegemoet te komen.

Bron: Staatsbosbeheer />