Wichelen naar water

Tijdens de opnames van Vroege Vogels tv in het Zuid-Limburgse Geuldal heeft de anders zo nuchtere presentator Menno Bentveld een vreemde en verrassende ervaring: hij ontdekt water met behulp van een wichelroede. Samen met Imke Nabben van ARK natuurontwikkeling loopt hij tijdens het filmen over een glooiende weide. Onder de grond liggen hier al jarenlang oude drainagebuizen. Ooit werden deze door boeren gebruikt om het water zo snel mogelijk af te voeren en het land droog te leggen. In de huidige strijd tegen verdroging worden de buizen verwijderd om het water langer vast te houden in de bodem. Om deze oude watersystemen op te sporen haalt Imke een wichelroede uit haar rugzak: twee dunne, metalen, haaks gebogen staafjes.

Hoe het exact werkt weet ze niet, maar regelmatig lukt het haar om de waterbuizen te detecteren. Dat scheelt heel wat speuren en graven! Ook Menno neemt de staafjes ter hand en zijn verbazing is groot als de wichelroede uitslaat wanneer hij in de buurt is van ondergronds water. Terug in Hilversum heeft hij nog maar één doel: samen met de redactie uitzoeken wat de wetenschap zegt over dit wonderlijke fenomeen!

Naast enkele gesprekken met grondwaterspeurders die met enige regelmaat dankbaar gebruik maken van hun wichelroede, spraken we ook prof. Theo Oltshoorn, emeritus hoogleraar grondwaterexploratie aan de TU Delft. In 2008 maakte hij voor een symposium een overzicht van de belangrijkste onderzoeken die gedaan zijn naar het gebruik van de wichelroede. 

Zijn bevindingen laten zien dat de werking van de wichelroede niet wetenschappelijk bewijsbaar is. Zo is er uit een dubbelblind onderzoek uit 1995 geen enkele werking van wichelroedes gebleken. Volgens prof. Olsthoorn komen alle door hem bestudeerde onderzoeksresultaten tot een conclusie: er is geen verschil tussen wichelroede en toeval.

Onderzoek naar de werking van de wichelroede wordt nog steeds gedaan. Er is zelfs een grote prijs toegekend aan mensen die kunnen bewijzen in dubbelblind onderzoek, dat de wichelroede werkt.