Walvissen in de Noordzee

De bultrug die onlangs voor Castricum in zee zwom, was een paar weken later bij Den Helder te vinden. De walvis leek het hier prima naar de zin te hebben. Gaan we deze prachtige dieren vaker zien?

Het was een spectaculair gezicht: de bultrug die dagenlang voor de kust van Castricum in zee zwom en daar ook uit omhoog sprong. Zoiets is in Nederland nog nooit op film vastgelegd. Een paar weken later zwom diezelfde walvis kalmpjes door de haven van Den Helder. Inmiddels is hij daar weg.

Er zijn de laatste jaren steeds vaker grote walvissen in onze Noordzee te zien. De vraag is hoe deze reusachtige dieren in de ondiepe wateren van de Noordzee terechtkomen en wat ze er zoeken. In het najaar trekken grote walvissen normaal vanuit het noorden via de andere kant van het Verenigd Koninkrijk richting de Azoren. Het lijkt alsof de dieren de verkeerde afslag nemen en zo in onze Noordzee belanden.

Bioloog Mardik Leopold van Wageningen Marine Research doet onderzoek naar walvissen in de Noordzee. Door de inhoud van hun magen en darmen te bekijken, probeert hij te verklaren waarom er hier steeds meer walvissen gezien worden. Voedsel lijkt in het geval van de bultrug een logische verklaring te zijn: deze walvis eet sprot, en dat zit hier in grote hoeveelheden.

Voor potvissen ligt dat anders. Die eten inktvis, en die is in de Noordzee niet te vinden. Dat potvissen toch regelmatig onze kustwateren opzoeken, is waarschijnlijk een navigatiefout. Potvissen vinden hun weg met een sonarsysteem dat niet goed werkt bij schuin aflopende kusten. Potvissen moeten hun aanwezigheid hier dan ook doorgaans met de dood bekopen: vorig jaar januari spoelden er binnen een paar weken 29 exemplaren aan op de kusten van Engeland, Duitsland, Nederland en Frankrijk. Die hebben het allemaal niet gered.