VPRO’s Landroof toont falend beleid Nationale Landschappen_24_01_2008

De Noordelijke Wouden in Friesland zijn een Nationaal Landschap waarvan de unieke waarden behouden moeten worden. Toch is de provincie Friesland van plan in dit gebied een vierbaansweg aan te leggen. Donderdag 24 januari toont het VPRO-programma Landroof deze zaak, die illustratief is voor het falend beleid rond Nationale Landschappen.

'Als wij een beschermingsbeleid bepalen voor een bepaald gebied, dan zijn we er in Nederland slecht in om dan vervolgens onze poten ervan af te houden', zegt Tweede Kamerlid Roos Vermeij (PvdA) tijdens de uitzending. Ze reageert daarmee op de aanleg van de Centrale As in Friesland. Deze vierbaansweg staat gepland om in de Noordelijke Wouden aangelegd te worden. 'Als dat een Nationaal Landschap is, dan heeft dat een beschermingsregime. Dan kan daar dus niet van alles gebeuren.' Vermeij laat weten een werkbezoek gepland te hebben aan de Friese regio.

Toch is het beleid rond Nationale Landschappen niet zo duidelijk als Vermeij doet voorkomen. Anita Andriessen, gedeputeerde voor de provincie Friesland is een andere mening toegedaan. In de uitzending van VPRO Landroof beaamt ze dat als het Rijk de provincie gaat verplichten om het Nationale Landschap te behouden, dat ze de beschermde status van het gebied dan intrekt. 'Misschien een beetje Fries gedrag, misschien een beetje koppig gedrag', zegt Andriessen.

Het is dus onduidelijk wie nu bepaalt wat er in Nationaal Landschap gebouwd mag worden: het Rijk of de provincie. Uit een recent rapport van het Ruimtelijk Planbureau (RPB) blijkt deze onduidelijkheid ook: 'In de praktijk is de nationale regierol ten aanzien van de Nationale Landschappen onvoldoende helder uitgewerkt en nauwelijks ingevuld.' Het RPB pleit voor een sterkere regie vanuit Den Haag en het vastleggen van het beleid rond de beschermde gebieden in wetgeving.

De Noordelijke Wouden in Friesland zijn aangemerkt als Nationaal Landschap. De unieke kenmerken van dit gebied moeten beschermd worden. 'Een zeer kleinschalig veenontginningslandschap, bijzonder voor Nederland. Een lofzang op elzensingels en dijkwallen met pingoruïnes als zeldzaam aardrijkskundig verschijnsel (Nota Ruimte). Vervolgens laat de rijksoverheid de boel over aan provincies en gemeenten en dan tellen opeens andere dan de unieke landschappelijke waarden', zegt Tweede Kamerlid Hans van Leeuwen (SP).

Die andere waarden zijn vaak economisch belang. De Centrale As beantwoordt aan een vraag van bedrijven om betere bereikbaarheid. In de regio staat niet alleen deze vierbaansweg gepland, maar ook de aanleg van een bedrijventerrein. Van Leeuwen: 'Ik vind dat voor bescherming van ons landschap de minister van VROM die regie moet pakken en de status van Nationaal Landschap moet verhelderen.' In november vorig jaar stelde Wijnand Duyvendak (GroenLinks) al Kamervragen aan de verantwoordelijke ministers over de aanleg van de Centrale As en het bedrijventerrein. Antwoord daarop is tot op heden uitgebleven.

De SGP laat na het zien van de uitzending weten dat het beleid aangepast moet worden: 'Er is een grote kloof tussen de ambities van de regering en de uitvoering ervan'. Tweede Kamerlid Carel van der Staaij van de SGP: 'Deze casus zou een aanknopingspunt kunnen zijn om randvoorwaarden voor provinciale uitvoeringsprogramma's ten aanzien van Nationale Landschappen en de handhaving ervan op te stellen of te herzien'.

Bron: Groenportaal