Vissenhart geavanceerder dan gedacht

Onderzoekers van het Academisch Medisch Centrum Amsterdam en de Universiteit van Aarhus in Denemarken tonen deze week in PLoS ONE aan dat deze primitieve dieren ook beschikken over een systeem dat elektriciteit gericht geleidt over het hart, zodat het gecoördineerd kan kloppen.

De onderzoekers baseren hun conclusies op studies met hartweefsels van zebravissen, hagedissen, kikkers, kippen en muizen.

Een mensenhart, maar ook dat van andere zoogdieren en vogels bevat twee boezems en twee kamers. De rechterkamer pompt het bloed in de longen, waar het zuurstof opneemt. Het komt dan in de linkerboezem, die het doorsluist naar de linkerkamer. Dit is het 'werkpaard' dat het bloed door het lichaam rondpompt. Al deze bewegingen worden elektrisch aangedreven.

Bloeddruk
Om hun hoge bloeddruk en warmbloedigheid in stand te houden, beschikken vogels en zoogdieren over kamers met stevige, gespierde wanden. Bovendien zit er een isolatielaag tussen de boezem en kamer, die voorkomt dat het elektrische signaal vanuit de boezems meteen wordt doorgegeven aan de kamers.

De doorgifte wordt vertraagd in de av-knoop, waardoor de kamer zich kan vullen met bloed en daarna door de av-bundel wordt geprikkeld om samen te trekken.

Eenvoudiger
Koudbloedige organismen hebben een eenvoudiger hart zonder isolatielaag. Tot nu toe was niet bekend of zij ook zo'n gespecialiseerd geleidingssysteem hadden dat bestond uit een av-knoop en av-bundel en hoe het elektrische signaal zich over het hart verspreidde.

De Denen en Nederlanders lieten met behulp van genetische markeringen zien dat alle onderzochte soorten een geleidingssysteem hebben, maar dat het in de primitievere soorten een dun strookje is, zonder av-bundel. Bas Boukens, promovendus aan het AMC: 'Tot nu toe werd altijd op basis van de vorm gekeken. Dan vind je inderdaad niks.'

Parallel
Volgens een oude theorie zou het hartgeleidingssysteem minder dan 150 miljoen jaar geleden parallel ontstaan zijn in vogels en zoogdieren. Op basis van de nieuwe bevindingen lijken de bouwstenen voor het geleidingssysteem ruim 450 miljoen jaar oud.

Dat het geleidingssysteem ook in primitievere diersoorten voorkomt, biedt kansen voor onderzoek naar de hartafwijkingen bij de mens. De Amsterdamse onderzoekers houden zich normaal gesproken vooral bezig met hartstoornissen zoals het Wolf-Parkinson-Whitesyndroom.

Bron: Nu.nl