Vetblad en kleverige ogentroost in de Elster Buitenwaarden

Onderaan Plantage Willem III liggen de oevers van de Nederrijn. In dit gebied, de Elster Buitenwaarden, proberen ze een zeldzaam stukje natuur terug te krijgen: blauwgrasland. Peter Verbeek, ecoloog bij Natuurbalans, houdt de ontwikkeling van dit grasland in de gaten en is blij verrast.

Tot voor kort was de Elster Buitenwaard nog een landbouwgebied. Drie jaar geleden werd de rijke grond afgegraven. Er bleef schrale zandgrond achter en het waterpeil stond weer tot aan het maaiveld. Vanwege de ligging aan de heuvelrug, kwam er ook kalkrijk kwelwater in het gebied. Dat zorgt voor precies de juiste omstandigheden voor blauwgrasland. Dat zijn graslanden waar bijzondere en kritische planten op groeien.

Ooit bestond een groot deel van de Gelderse Vallei, waar de Elster Buitenwaarden net onder vallen, uit blauwgraslanden. Bepaalde akkers in de dalen van de stuwwallen waren te nat om het vee op te zetten of te gebruiken voor akkerbouw. Daarom werden deze alleen gebruikt als hooiland.

Elk jaar werden ze weer gemaaid en dat maaisel werd afgevoerd. Door het afvoeren werd de grond steeds armer. In combinatie met het kalkrijke kwelwater, kwamen hier planten zeldzame planten op te staan.

Op de arme ondergrond van de Elster Buitenwaarden groeien na drie jaar al zeldzame planten. Zoals kleverige ogentroost, een pionierssoort. En de wespenorchis, een prachtige orchidee. Heel bijzonder is vetblad. Dit kleine vleesetende plantje is heel zeldzaam. Door insecten te vangen kan hij overleven op deze schrale bodem.

Het gebied is slechts drie jaar geleden opnieuw ingericht en toch staat het al vol met allerlei unieke soorten die in andere gebieden in Nederland juist verdwenen zijn. Die natuurontwikkeling maakt Peter enthousiast: “die soorten zijn heel kritisch. Je ziet gewoon dat het de goede kant opgaat.” De natuur is veerkrachtig. “Als je het goed inricht, kunnen we dit soort dingen terugvinden in dit soort gebieden.”

Kijk de uitzending Vroege Vogels TV over Plantage Willem III op zaterdag 1 oktober om 19.50 uur op NPO 2!