Versnelde afkalving van schorren na olieramp

De rand van Amerikaanse schorren is na de Deep Water olieramp in de Golf van Mexico versneld afgekalfd en definitief verloren gegaan, rapporteert een Amerikaans-Nederlands onderzoeksteam in het Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. De combinatie van het inklinken van het schor met acute vergiftiging door olie is hier de oorzaak van.

Schorren
De vegetatie op schorren is aangepast aan stroming en golfslag. De planten breken de golven en vertragen de stroming, omdat het water niet vrij kan stromen tussen de stengels. Daardoor ontstaan luwe situaties in de begroeide delen waarin sediment kan neerslaan. Op die manier groeit het schor en kan het de zeespiegelstijging bijhouden.
Die eigenschappen zijn ook nuttig gebleken voor de bescherming van het schor tegen olievervuiling.

Vervuiling
Tijdens de olieramp in april 2010 van de Deep Water Horizon in de Golf van Mexico zijn zeer grote hoeveelheden olie vrijgekomen. Een flink deel daarvan is op de kusten aangespoeld. Waar de olie is aangespoeld op de schorren, is bijna alle olievervuiling door de planten tegengehouden in de eerste tien tot twintig meter van het schor. Daardoor is de rest van het schor grotendeels gevrijwaard van vervuiling, maar in de voorste rand waar alle olie is achtergebleven, zijn de meeste planten afgestorven.

Erosie
Schorplanten houden met hun wortels het sediment vast en beschermen het daarmee tegen afslag door golven en stroming. Als de planten afsterven valt deze bescherming weg. Bij de schorren van Louisiana zagen de onderzoekers een versnelde erosie van de schorrand na de olieramp. Dit deel van het schor is definitief verloren gegaan. Er is hier slechts weinig getij en na erosie ligt het sediment te laag om opnieuw vegetatie op te laten ontkiemen. Door de relatieve zeespiegelstijging in het gebied, veroorzaakt door het inklinken van het schor, staat de schorrenvegetatie sterk onder druk. De olievervuiling versterkt dit effect en leidt tot groter en definitief verlies van de vegetatie aan de rand van het schor. Dit is een situatie die in de toekomst wellicht vaker zal voorkomen. Klimaatverandering en menselijke druk verhogen de gevoeligheid van het kustecosysteem, waardoor een bijkomende stress nog moeilijk kan worden opgevangen en leidt tot verlies van natuur.

Nederland
Voor de studie werkte een Amerikaans team samen met een Nederlandse onderzoeker, prof. Johan van de Koppel van het NIOZ in Yerseke. ‘Wij onderzochten eerder erosie van de schorrand bij Nederlandse schorren’, zegt hij. ‘Hier zien we vaak een cyclisch proces. Vegetatie doet sediment neerslaan en verhoogt het schor, waarna een steil klif ontstaat dat door golfslag gaat eroderen. Voor het klif ontstaat dan nieuwe vegetatie en een nieuwe ronde in de cyclus van ontstaan en vergaan wordt ingegaan. Bij de Amerikaanse schorren werkt dat in principe niet anders, maar de omstandigheden verschillen doordat de Amerikaanse schorren inklinken. Het was opmerkelijk te zien hoe daardoor de extra stress van de olie meteen tot definitief verlies van het schor leidde. Misschien wordt de natuur aan de kust in Nederland ook kwetsbaarder als de zeespiegel sneller gaat stijgen.’

Bron: NIOZ