Tweede Kamer stuurt Energierapport Brinkhorst terug

Op 8 september 2005 overlegde de Tweede Kamer met minister Brinkhorst van Economische Zaken over het Energierapport (juli 2005). De Kamer toonde zich van links tot rechts teleurgesteld over het ontbreken van nieuw beleid in het rapport en vroeg de minister om meer daadkracht. Vooral de weigering van Brinkhorst om in te zetten op 2 procent energiebesparing per jaar viel verkeerd. De minister reageerde afhoudend op de kritiek van de Kamer en verwees naar nieuwe plannen die op Prinsjesdag bekendgemaakt zullen worden. De Tweede Kamer besloot het overleg te staken en dit najaar voort te zetten als Brinkorst een 'update' van zijn rapport gemaakt heeft.

Natuur en Milieu is blij dat de Kamer duidelijk gemaakt heeft dat het Energierapport van Brinkhorst onder de maat is. Het Energierapport geeft een heldere beschrijving van de urgentie van klimaatverandering en voorzieningszekerheid. Het beleid dat Brinkhorst in zijn nota voorstelt is teleurstellend en lost deze problemen niet op. In tegendeel, Nederland wordt meer afhankelijk van olie en gas uit instabiele regio’s en de CO2-uitstoot blijft stijgen. Als het Nederland ernst is met klimaatverandering en voorzieningszekerheid is er veel meer nodig. Natuur en Milieu heeft voor het debat een notitie aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin de volgende punten centraal staan:

Brinkhorst legt wens van Tweede Kamer over energiebesparing naast zich neer;
Grote kansen voor energiebesparing in transportsector blijven liggen;
Nieuw besparingsbeleid voor bestaande woningen en kantoren goede stap;
Betrouwbaar investeringsklimaat nodig voor duurzame energie;
Of Nederland het doel van 9% duurzame elektriciteit in 2010 haalt, is helemaal niet zo zeker;
Onderscheid nodig in duurzame en niet-duurzame bioenergie;
Stapsgewijze ontwikkeling van windenergie op zee;
Brinkhorst geeft geen invulling aan eigen pleidooi voor schone kolencentrales;
Meer atoomstroom maar geen nieuwe kerncentrales is hypocriet.
Het Tweede Kamer debat

Volgens het Energierapport 2005 van minister Brinkhorst liggen er twee grote uitdagingen voor onze energiehuishouding in de komende decennia: de klimaatverandering binnen de perken houden en de voorzieningszekerheid vergroten. De Tweede Kamer onderschrijft dit en vindt dat de urgentie van beide onderwerpen in het Energierapport helder wordt weergegeven. Maar het rapport geeft geen antwoord op de vraag wat een adequate aanpak voor deze problemen is.

Met het beleid uit het Energierapport blijft het gebruik van fossiele brandstoffen in Nederland stijgen. En daarmee wordt onze afhankelijkheid van import van olie en gas uit instabiele regio’s groter en blijft de Nederlandse CO2-uitstoot stijgen. De Tweede Kamer nam in maart 2005 een motie aan van D66 en CDA, die de minister opdroeg om beleid te ontwikkelen zodat in 2010 jaarlijks 2 procent energie bespaard wordt. De minister wil echter niet verder gaan dan 1,3 procent per jaar en ‘als Europa meewerkt’ 1,5 procent per jaar.

Jos Hessels (CDA) toonde zich teleurgesteld en wees op het energierapport van het wetenschappelijk instituut van het CDA, dat in zijn ogen veel beter is. Hij maakte verder duidelijk dat er zo snel mogelijke een stabiele stimuleringsregeling voor duurzame energie moet komen. Kees Vendrik (GroenLinks) zette zijn betoog zwaar aan uit frustratie over de energiepolitiek van de afgelopen 15 jaar. Hij verweet Brinkhorst dat hij wel op de barricade staat als het gaat om vergrijzing en de noodzaak om de welzijnsstaat te hervormen, maar dat hij het helemaal laat afweten als het gaat over de megaproblemen van klimaatverandering en voorzieningszekerheid.

Diederik Samsom (PvdA) noemde het Energierapport volstrekt onvoldoende en vroeg om een nieuw rapport. Niet alleen vanwege het ontbreken van nieuw beleid, maar ook omdat de berekeningen van EZ gebaseerd zijn op ‘olieprijzen uit het land van Ooit’. De berekeningen van CPB en ECN gaan uit van een olieprijs van $27 per vat olie, terwijl de olieprijs nu $65 is en er voorspellingen zijn dat de prijs nog verder zal stijgen. Bij een hoge olieprijs zijn energiebesparing en duurzame energie veel eerder rendabel.

Paul de Krom van de VVD miste heldere keuzes in het Energierapport en benadrukte de grote Nederlandse afhankelijkheid van aardgas. De VVD stelt voorzieningszekerheid en betaalbaarheid centraal en de Krom pleitte daarom voor de bouw van kern- en schone kolencentrales. Ook de Krom benadrukte het belang van energiebesparing. Arda Gerkens van de SP noemde kolen- en kerncentrales een ouderwetse aanpak en wees erop dat de voorraden van uranium ook beperkt zijn en niet langer dan 30 jaar mee zullen gaan.

Boris van der Ham (D66), indiener van de motie over energiebesparing, riep de minister op om het dilemma over energiebesparing aan de Kamer voor te leggen. “Misschien zijn er verplichtingen nodig om het besparingsdoel te bereiken, laat dat duidelijk zien, dan kunnen we bespreken of we dat willen”. In reactie op geluiden in de pers, noemde Van der Ham palmolie een ‘perverse vorm van duurzame energie’ en verwees naar het pleidooi van Natuur en Milieu om koolzaaddiesel niet in te zetten als autobrandstof. De milieuwinst daarvan is te klein. Kees Vendrik van GroenLinks vroeg zich af of er bij biobrandstoffen sprake is van milieupolitiek, of dat  het eigenlijk om landbouwpolitiek gaat. Hij benadrukte dat een van de platforms die in opdracht van Brinkhorst werkt aan de energietransitie, biodiesel bestempeld heeft als een ‘doodlopende weg’.

De Kamer vroeg ook om meer aandacht voor innovatie, gericht op zowel energiebesparing als duurzame energie. Boris van der Ham voegde ondergrondse opslag van CO2 aan dat rijtje toe. Hij gaf daarbij de milieubeweging een pluim omdat die ook naar deze optie wil kijken en “het onderwerp niet dogmatisch blijft benaderen. Ook een milieupartij als D66 moet open staan voor deze optie”, aldus van der Ham.

Minister Brinkhorst benadrukte in zijn reactie de relatie tussen economie en ecologie en de noodzaak om economische groei te ontkoppelen van het energiegebruik. Hij benadrukte dat het Energierapport geen definitief antwoord geeft op de zorgen over klimaatverandering en voorzieningszekerheid, maar een bijdrage levert aan het antwoord. Hij zegde de Kamer een onderzoek toe van ECN naar de economische gevolgen van een beleid om 2 procent energiebesparing per jaar te realiseren. Komend najaar zou de Tweede Kamer dan kunnen spreken over de wenselijkheid van zulk beleid.

Brinkhorst verwees veelvuldig naar nieuwe plannen die met Prinsjesdag bekend gemaakt zullen worden. De kamerleden vroegen de minister om de plannen meteen op tafel te leggen zodat daar over gedebatteerd kon worden. Toen Brinkhorst dat weigerde, schorste de voorzitter de vergadering. De Tweede Kamer besloot het overleg te staken, vroeg de minister voor 10 oktober een update te geven van het Energierapport en antwoord te geven op de vele vragen die tijdens het overleg gesteld waren. In het najaar zal dit belangrijke onderwerp dan besproken worden in een wetgevingsoverleg.
 
Bron: Natuur en Milieu