Tijs Goldschmidt: Man en paard

Ooit heb ik het voorrecht gehad een tijd te mogen verblijven aan het NIAS, een instituut van de KNAW, de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, dat toen nog gevestigd was in een aantal oude villas’s in Wassenaar. Geleerden van over de hele wereld en een enkele journalist of schrijver, zoals ik, kregen er gelegenheid in alle rust te werken aan een boek, of artikel. Op de kamers was geen telefoon en mobiele telefoons waren nog nauwelijks in zwang. De hardste geluiden die je ’s morgens hoorde, werden veroorzaakt door hamerende bonte spechten.

Totdat je je om half één dood schrok van het geluid van een harde zoemer. Een akelig geluid. Dit was het signaal dat de geleerden, of fellows, zoals ze werden genoemd, geacht werden zich van het hoofdgebouw te begeven naar een villa die het Ooievaarsnest heette. Daar werd op doordeweekse dagen de lunch geserveerd. Je belandde er in een rij van beschaafde dames, en vooral heren in tweed jasjes, die met elkaar keuvelden en mij als relatieve buitenstaander vriendelijk vroegen: ‘what’s our field?’

Aan het NIAS, zo was algemeen bekend, kwam je een kilo per maand aan. Sommige fellows hadden een beurs gekregen om tien kilo aan te komen. Ikzelf mocht vijf kilo blijven. In deze periode viel ook het Sinterklaasfeest dat uitgebreid werd gevierd, ook al omdat de meeste buitenlanders het niet kenden. Al halverwege november was mij door een staflid gevraagd of ik dat jaar Sinterklaas wilde spelen. Ik leek daarvoor uitermate geschikt door mijn wat bedachtzame persoonlijkheid en voorzichtige manier van bewegen. Ik nam de uitnodiging aan en begon me te verdiepen in de specifieke eigenaardigheden van de fellows, zodat ik op pakjesavond daarover zou kunnen vertellen. Bijvoorbeeld over de grote Britse geleerde Rosamund MacKitterick die mij elke morgen, juist als ik eindelijk was ingeslapen, wekte, doordat ze om vijf uur de slaapvertrekken verliet en de trap afliep om te gaan zwemmen in een zee van dertien graden. Of over de Egyptoloog die, keer op keer, zijn sleutel in zijn appartement liet liggen en zich dan door een raampje naar binnen moest wurmen omdat hij zich ervoor schaamde alweer om de reservesleutels te moeten vragen. Het ging hem trouwens vrij goed af omdat hij als enige, ondanks alle kroketten, even slank bleef als de mummies die hij bestudeerde. Ik was al een eind op streek met de voorbereidingen van Sinterklaasavond toen ik twee dagen van te voren te horen kreeg, dat er, na een hevige discussie over dierenrechten tijdens de lunch, besloten was, dat ik toch geen Sinterklaas kon worden. Te zwaar voor het paard, een rank gebouwd hitje van de lokale groenteboer dat voor de gelegenheid werd geleend. Men hoopte dat ik het niet erg zou vinden als de historicus en directeur van dienst Wim Blockmans, slank van postuur, mijn taak zou overnemen.

Ik moest aan dit voorval denken toen onlangs, door het naderen van de donkere dagen, de Zwarte Pieten discussie oplaaide. Ineens besefte ik ook hoe gemakkelijk deze pijnlijke kwestie zou kunnen worden opgelost zonder dat het nodig was Pieten te laten schminken in alle mogelijke kleuren. Namelijk door de letter T te verwijderen en voortaan voor Zware in plaats van Zwarte Pieten te kiezen. Potentiële Zware Pieten, voorspellen medici en psychologen, zullen de komende jaren steeds talrijker worden. Obesitas onder kinderen neemt nu al ernstige vormen aan. Onder deze toekomstige Zware Pieten verwacht ik drie categorieën aan te treffen. Allereerst de genetisch gestoorde Pieten, die altijd een hongergevoel hebben. Ten tweede zullen daar zijn de hormonaal gestoorde Pieten. Als voedsel hun darm bereikt, maken zij onvoldoende aan van het hormoon GPL1. Normaal gesproken het signaal voor de hersenen dat er voldoende is geconsumeerd. Ten slotte verwacht ik een flinke groep emotioneel gestoorde Pieten die angstig en of verdrietig zijn.

Deze depri-Pieten, die wel een feestje kunnen gebruiken, moeten extra in de gaten gehouden worden, omdat zij meer dan de Pieten uit de eerste twee categorieën geneigd zullen zijn alle strooigoed zelf op te eten. Als daarop wordt gelet en er voldoende strooigoed voor handen is, moet het mogelijk zijn de drie categorieën Zware Pieten harmonieus te laten samen werken.