Tiengemeten ontvolkt terug naar de natuur

Het eilandje Tiengemeten in het Haringvliet telt nog maar enkele bewoners. Twee van hen, de voormalige rattenvanger Hugo Schortinghuis en VPRO-journalist Ton van der Graaf, blijven eind dit jaar over als ook de laatste boerenfamilie van het eiland is vertrokken. ,,Het is hartstikke stil hier. Volgens mij willen ze ons ook weghebben'', zegt Schortinghuis.

Donderdag begint de verandering van de ingepolderde zandplaat in een waterrijk natuurgebied. Het wordt een zoetwatertijdengebied waarin moeras, slikken, grasland, water en bos elkaar afwisselen. Het moet een paradijs worden voor bedreigde planten- en diersoorten. De afgelopen jaren werd het grootste deel van het eiland nog zo goed mogelijk ,,beboerd'' om verwildering tegen te gaan en de boerenbedrijven te behoeden voor oprukkend onrkuid. Dat houdt op na de zomeroogst.

Het eiland kwam in 1997 in handen van Vereniging Natuurmonumenten. De plannen van projectontwikkelaars om er vakantiewoningen neer te zetten of plannen om het als stortplaats voor vervuild slib te gebruiken, waren daarmee definitief van de baan. Samen met onder andere de provincie Zuid-Holland, Rijkswaterstaat en de gemeente Korendijk ontwikkelde Natuurmonumenten het plan om het eiland terug te geven aan de natuur. Dat betekende het einde voor de zeven boerenbedrijven. Ze werden de afgelopen jaren herplaatst en de laatste boer verhuist in het najaar.

De komende jaren wordt dwars over het eiland een kreek gegraven, en er komen enkele nieuwe wegen en kades. In laatste instantie wordt ook een dijk verlaagd, waardoor het water op een deel van het eiland hetzelfde peil krijgt als het Haringvliet. Voor de bezoekers komen er wandelpaden en uitzichtspunten. Het haventje krijgt aanlegplaatsen voor de recreatievaart en een schuur bij de haven wordt ingericht als natuurcentrum.

De natuur verandert langzaam, dat constateert Schortinghuis ook. ,,De gele kwikstaart is weg, de zilverreiger is nieuw. Maar aan de oostkant is het zo ruig dat de ganzen er niet kunnen landen. Dat kan ook niet de bedoeling zijn.''

De plannenmakers zijn aanzienblijk positiever. Zij roemen de komst van de tweehonderd paar blauwborsten (moerasvogels) en het broeden van de bruine kiekendief. Op de slikken bloeit de moerasmelkdistel, het harig wilgenroosje en de late guldenroede.

Schortinghuis vindt het eigenlijk allemaal niks. ,,Tja, verrijking van de natuur. Een boer noemt het onkruid. Er zaten zeven gezonde bedrijven hier. Die zijn straks allemaal weg. Dat noem ik kapitaalverspilling. Twee jaar geleden zaten we hier nog met veertig mensen. In de winter zie je hier nu helemaal geen kip. In de zomer alleen dagjesmensen.''

Schortinghuis en Van der Graaf hoeven niet weg. Ze mogen er als enigen blijven wonen. Door het jaar heen krijgen zij straks hoogstens nog gezelschap van weekendwandelaars en bezoekers van de enkele recreatiewoningen die in enkele vroegere huizen worden ingericht.

De hele verandering kost ruim 30 miljoen euro: 12 miljoen voor de verpachter van de boerengronden, verzekeraar Amev, nog eens 12 miljoen voor de bemiddeling en steun van de boeren naar een nieuwe vestiging en 7 miljoen voor de daadwerkelijke herinrichting. Het geld is afkomstig van provincie, Rijk en voor een deel van de Europese Unie.

Bron: ANP