Terug in de tijd

Afgelopen week was het vierhonderd jaar geleden dat in Middelburg de telescoop werd uitgevonden, door de brillenmaker Hans Lipperhey. Lipperhey demonstreerde zijn instrument aan Prins Maurits, en vroeg er op 2 oktober 1608 octrooi op aan. Dat heeft hij overigens nooit gekregen, omdat ook andere instrumentmakers al soortgelijke kijkers bouwden.

De eerste telesopen waren van zeer slechte kwaliteit. Pas in 1609 werd het ontwerp door Galileo Galilei in Italië verbeterd, en konden er ook sterrenkundige waarnemingen mee worden verricht. Vandaar dat 2009 door de Verenigde Naties is uitgeroepen tot het Internationaal Jaar van de Sterrenkunde ( www.jaarvandesterrenkunde.nl ).

Komende week zou Galilei elke heldere avond buiten hebben gestaan. Halverwege de avond, rond 21.00 uur, is de half verlichte maan laag in het zuidzuidwesten te zien. Maandagavond is links van de maan de heldere planeet Jupiter te zien. Dinsdagavond is de maan een stuk opgeschoven, en staat Jupiter aan de rechterkant.

Met zijn zelfgebouwde telescoop ontdekte Galilei bergen en kraters op de maan, en vier maantjes in een baan rond de planeet Jupiter. Met de telescoopjes van Lipperhey was dat nooit gelukt. Zelfs een eenvoudige verrekijker geeft al een veel beter beeld dan het instrument waar Prins Maurits vierhonderd jaar geleden doorheen tuurde. Probeer deze week zelf eens details op de maan te zien, en ga op jacht naar de maantjes van Jupiter!

Govert Schilling
www.allesoversterrenkunde.nl