Spectaculaire samenstand

Op zondagavond 30 november is een spectaculaire samenstand te zien van de planeten Venus en Jupiter. Het duo staat kort na zonsondergang in het zuidwesten. Je kunt ze vanaf een uur of half zes zien, als het nog schemert. Jupiter is de bovenste van de twee. De planeet bevindt zich op 870 miljoen kilometer afstand, maar is zo groot dat hij toch een van de helderste objecten aan de avondhemel is. Venus is nog een slag helderder; dat komt vooral door de veel kleinere afstand: 150 miljoen kilometer.

Rechtsonder de twee planeten is de maansikkel zichtbaar. In de loop van de komende dagen schuift de maan op aan de hemel. Op de avond van maandag 1 december beweegt hij - gezien vanaf de aarde - voor de planeet Venus langs. Zo'n Venusbedekking is een vrij uniek verschijnsel. De laatste keer dat het zo goed waarneembaar was vanuit Nederland was in 1924!

Heel kort na zonsondergang (rond kwart voor vijf) zijn de maansikkel en de planeet met moeite te zien; misschien heb je een verrekijker nodig om ze goed te onderscheiden. Venus staat linksboven de maan. Om 16.55 uur floept de planeet plotseling uit, wanneer de onverlichte rand van de maan ervoor schuift. Daarna zie je een tijdlang alleen de maan en Jupiter (rechtsboven de maansikkel) aan de hemel staan. Maar om 18.21 uur, als het al helemaal donker is, komt Venus aan de rechteronderrand van de maan weer tevoorschijn.

Die wederverschijning vindt laag aan de hemel plaats, dus je hebt een compleet vrij uitzicht op het zuidwesten nodig. Het is wel een spectaculair gezicht om de heldere planeet opeens weer te zien oplichten. Dus als het maandagavond helder is, neem dan zeker de moeite om een geschikte waarnemingsplaats te vinden, bij voorkeur buiten de bebouwde kom!

Ook dinsdag 2 december staan de maan en de twee planeten nog dicht bij elkaar aan de hemel. De komende weken lijkt Jupiter steeds verder naar rechtsonder te schuiven; tegen het eind van het jaar is hij nog maar nauwelijks zichtbaar in de avondschemering.

Govert Schilling
www.allesoversterrenkunde.nl