Slimmer omgaan met onze grondstoffen

Deze week was het Earth Overshoot Day. De dag dat alle grondstoffen die de aarde in één jaar tijd duurzaam kan voortbrengen zijn gebruikt. De dag werd in het leven geroepen om te laten zien hoe snel de ecologische voetafdruk van de wereldbevolking groeit.

"De overshoot wordt berekend aan de hand van de ecologische voetafdruk, die wordt uitgedrukt in landoppervlak. Voor landbouw en bosbouw is dat makkelijk uit te rekenen, voor andere grondstoffen is landgebruik niet zo’n relevante maat en die komen dan ook niet echt voor in de ecologische voetafdruk", aldus Ester van der Voet, hoogleraar Duurzaam grondstofgebruik bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden.

De winning van grondstoffen uit mijnen zorgt voor schade aan het milieu. Maar we hebben ze wel hard nodig, zowel voor de ontwikkeling van landen als voor de omschakeling naar een duurzaam energiesysteem. Hoogleraar duurzaam grondstofgebruik Ester van der Voet onderzoekt hoe we de impact op het milieu kunnen verminderen en toch grondstoffen kunnen blijven gebruiken.

"Gebruik een computer bijvoorbeeld zeven jaar in plaats van drie", zegt Van der Voet. "Iedereen zou hier aan mee moeten doen." Een andere mogelijkheid is om producten slimmer te ontwerpen zodat minder grondstoffen nodig zijn, ze beter zijn te repareren en makkelijker uit elkaar kunnen worden gehaald voor recycling.

Om te zien welke grondstoffen we als Nederland al in huis hebben en die we dus zouden kunnen hergebruiken is Ester van der Voet bezig met het maken van een beeld van de urban mine in Nederland. Dit zijn alle grondstoffen die al in gebruik zijn in de maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan koper, aluminium, allerlei soorten plastics, textiel, hout en zeldzame metalen in huizen, voertuigen, elektronica en allerlei consumentenproducten.

Van der Voet: "Er zijn enorme hoeveelheden grondstoffen in omloop. Als je die kunt hergebruiken, hoef je ze niet meer uit een mijn ver weg te halen, maar kan je ze gewoon hier uit Nederland halen." Volgens de hoogleraar lopen we nu tegen de grenzen aan van de groei van het grondstoffengebruik. ‘We moeten onszelf weer opnieuw uitvinden, zoals eerder ook al is gedaan met de landbouwrevolutie, de industriële revolutie en nu de energietransitie. Het is super belangrijk om hier mee bezig te zijn.’