'De Verdwenen Beer' | Driedelige serie

Tot rond 1960 lag er een prachtig en uniek natuurgebied op de plek waar nu de Europoort en de Maasvlakte ligt: Vogeleiland De Beer. De Beer lag aan de zuidkant van de monding van de Nieuwe Waterweg, tegenover Hoek van Holland. Dit jaar is het 150 jaar geleden dat het vogeleiland ontstond, toen de Nieuwe Waterweg werd gegraven.

Het was ooit een prachtig voorbeeld van een dynamisch duinsysteem waar de zee vrij spel had. Grote strandvlaktes zorgden voor een ideale vestigingsplaats voor een kustbroedvogels, zoals visdiefje, dwergstern, de grote stern, kluut en bontbekplevier. De Beer ontwikkelde zich tot een natuurgebied dat, mede door zijn grootte van 1300 hectare, uniek was voor Nederland. In 1958 begon hier de aanleg van Europoort waardoor De Beer geheel zou verdwijnen.

Vroege Vogel Henny Radstaak is geboren in het dorp Rozenburg, toen nog een overwegend agrarisch dorp en groeigemeente, gelegen tussen de Botlek en het Europoortgebied. Vanuit Rozenburg kon je gemakkelijk naar De Beer. Maar dat was vóór zijn tijd, Henny is geboren in 1963 en kent De Beer alleen uit de verhalen. Daardoor kreeg hij een bijna mystiek beeld van dit vogelparadijs. En hij zit met de vraag: hoe uniek was het en waarom heeft het zomaar kunnen verdwijnen? Hoe heeft het zover kunnen komen dat het vogeleiland, schijnbaar zonder enig protest, rond 1960 door de gemeente Rotterdam van de kaart werd geveegd ten behoeve van de economie, de aanleg van de Europoort?

De Rotterdamse publicist, fotograaf en filmer Simon de Waard maakte in 1948 een film over natuurmonument De Beer. De film toont het gebied in alle facetten van zijn naoorlogse glorie.

Deel 1 van de radioserie “De Verdwenen Beer” gaat in op het belang destijds van het natuurgebied, aan de hand van verhalen van nu nog levende ooggetuigen, onder anderen vogelonderzoeker Gerard Ouweneel (nu 85 jaar), die er in zijn jeugd als jonge vogelaar heeft rondgestruind. Ed Buijsman is de geschiedschrijver van De Beer. Aan de hand van zijn naar boven gebrachte archiefmateriaal horen we dat verhaal. 

Op de plek van De Beer ligt nu Europoort en de Maasvlakte. In deel 2 gaan we op zoek naar de bijzondere natuur die anno 2022 te vinden is. Zoals de grootste kolonie kleine mantelmeeuwen van Europa en de zeldzame zwaluwbij. En wat doet het Havenbedrijf Rotterdam aan het behoud van natuur, en komt er ook natuur bij?

In deel 3 van “De Verdwenen Beer” horen we hoe de inwoners van het dorp Rozenburg, nu deelgemeente van Rotterdam, nog steeds dagelijks strijd leveren voor het behoud van het laatste snippertje overgebleven natuur tussen industrie en haven, op de Landtong Rozenburg. En concluderend: hebben we wat geleerd van het verdwijnen van De Beer destijds?