Ruiten-Aa gaat weer slingeren door de natuur

Rustig kronkelt de Ruiten-Aa door het Groninger landschap. Behalve het kabbelende water en het gefluit van enkele vogels is het muisstil. Het is de ultieme plek voor de natuurliefhebber, die wil wandelen door het bos of kanoën over de Groningse wateren.

Tenminste, dat zal in 2018 het geval zijn, hoopt de Groningse gedeputeerde Douwe Hollenga. De 30 kilometer lange beek, die in de jaren zestig rechtgetrokken is voor de landbouw, moet namelijk eerst weer slingerend worden gemaakt.

De van oorsprong slingerende beek werd in de jaren zestig voor de landbouw verbreed, verdiept en rechtgetrokken, zodat het water zo snel mogelijk uit het gebied kon worden afgevoerd. Gebleken is dat die ingreep leidt tot verdroging en het verdwijnen van zeldzame planten en dieren. Daarom wordt de Ruiten-Aa teruggebracht in de originele staat.

De beek is onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur, het landelijk plan om natuurgebieden met elkaar te verbinden zodat planten en dieren meer ruimte krijgen. In Groningen is het teruggeven van een gebied van 2500 hectare langs de Ruiten-Aa aan de natuur onderdeel van dat plan.

Douwe Hollenga is als gedeputeerde betrokken bij het project. ,,We hebben besloten het beekdal in Westerwolde te ontwikkelen tot een natuur- en landschapsgebied. Het moet weer een geweldig mooi natuurgebied worden met bos en heide, waar de Ruiten-Aa doorheen kronkelt'', legt hij uit.

,,Het gebied vormt een verbinding met de natuurgebieden in Drenthe. Vanuit het zuiden van Groningen strekt het gebied zich uit tot aan de Dollard in het uiterste noorden.'' Het boerenland dat in het gebied ligt wordt door de provinciale dienst Landelijk Gebied teruggekocht en opnieuw ingericht, zodat de natuur zich kan herstellen.

In al heringerichte delen van het landschap is goed te zien hoe het gebied er over een paar jaar bij zal liggen. ,,Behalve de natuur komt ook het toerisme en de recreatie weer tot bloei'', verwacht Hollenga. ,,Deze streek is ideaal om te kamperen, te wandelen, te fietsen of te kanoën. De stromende beek, de bomen die laag over het water hangen en de kleine bloemeneilandjes in het water creëren een sprookjesachtige sfeer. Op een mooie zonnige dag glinstert de slingerende beek als een ketting in het landschap.''

Hydroloog Paul Hendriks van waterschap Hunze en Aa's, dat met de provincie samenwerkt in de plannen, verwacht eveneens veel plaats en ruimte te geven voor natuur. ,,Je ziet al bomen op de oever van de beek groeien. Dat zijn mooie plekjes voor vogels, en ook plaatsen waar vissen onder de boomwortels kunnen schuilen.''

De beek wordt onder andere veel smaller gemaakt. Hendriks: ,,De Ruiten-Aa krijgt uiteindelijk een smalle bedding waar het water bij uitzonderlijke regenval buiten de oevers kan treden. Je krijgt dan een veel afwisselender beeld. In de zomer stroomt hij door een smal zomerbedje. In de winter, als het water hoog staat, dijt hij uit. Daardoor heeft de beek ook een bergende functie: het water wordt vastgehouden om het natuurgebied nat te houden.''

Door het hoge waterpeil in de winter blijven de graslanden in het voorjaar nat. Dat zorgt voor een andere plantengroei, wat weer zeldzame vogels zal teruglokken. ,,Bijvoorbeeld de watersnip, die zal zeker naar het natte grasland trekken'', bevestigt opzichter Erik Saaltink van Staatsbosbeheer. ,,Dat is een mooie vogel die we hier niet vaak meer zien.''

Op sommige punten in Westerwolde zal een deel van de huidige Ruiten-Aa worden gedempt, om de oude zijbeekjes weer te laten stromen. Her en der komen bruggetjes en elders verdwijnen stuwen, zodat dieren gemakkelijk van het ene naar het andere natuurgebied kunnen trekken. Schapen, runderen en paarden zorgen voor begrazing.

In 2018 moet de Ruiten-Aa er weer in alle pracht bij liggen: een slingerend beekje, dwars door Groningen in een prachtig natuurgebied. Hollenga lacht: ,,Dan komt de tijd dat de vissers hier met een beetje geluk weer de typische beekvis aan de haak kunnen slaan.''

Bron: ANP