Ruilverkaveling 2.0: de oplossing voor landbouw én natuur?

Klimaat, bodem, water, stikstof, mest: het zijn dé grote problemen waar zowel natuur als landbouw mee te maken hebben. Sterker nog: de problemen worden steeds groter en oplossingen lijken verder uit zicht dan ooit. Maar ruilverkaveling zou wel eens een begin van een oplossing kunnen zijn, denkt groene ondernemer en groene denker Tom Bade. En dan niet alleen voor de crisis in de landbouw, maar ruilverkaveling kan ook heel goed uitpakken voor de natuur in Nederland, zegt hij.

Rond 1970 hield het de gemoederen in de Nederlandse buitengebieden flink bezig: de percelen van boeren waren te verspreid en te klein en in het kader van de schaalvergroting in de landbouw werden er percelen tussen landeigenaren uitgewisseld, zodat een boer bijvoorbeeld meer aaneengesloten land dichter bij z’n boerderij kreeg. Een grootscheepse ruilverkaveling dus. “En daarmee is dus wel in de loop van een halve eeuw heel veel van het mooie agrarische natuurlandschap verdwenen. En daarom wordt ruilverkaveling vaak gezien als schadelijk voor natuur en landschap”.

Ten onrechte, vindt Bade. Want volgens hem kun je het op zich neutrale instrument van ruilverkaveling ook inzetten om de natuur en het landschap beter en mooier te maken. “Want je kan ook het omgekeerde doen. Je ziet nu dat veel natuurdoelen niet gehaald worden, de grutto keldert verder achteruit. Het herstel van landschapselementen werkt vaak niet. Alles loopt vast, stikstofdoelen, klimaatdoelen, bodemdaling, toekomstbestendige boerenbedrijven staan onder druk”. En dat is voor een groot deel op te lossen met een andere indeling van het landschap. Hoogste tijd dus, volgens Tom Bade, voor een ruilverkaveling 2.0.