Regenwormen als tafeltje dekje

Verschillende percelen rondom Fort Krommeniedijk, onderdeel van de Hollandse Waterlinies, worden drie weken lang onder water gezet. Door die laag water komen de regenwormen aan de oppervlak. Het zijn miljoenen regenwormen, die als voedsel dienen voor de grutto’s die na een lange reis terugkomen uit het zuiden en zich hier komen opvetten. 

In Nederland zijn er ruim twintig soorten regenwormen. En deze kun je grofweg indelen in twee groepen: de grijze, die leven van gronddeeltjes als aarde en zand, waar ze de bacteriën vanaf knabbelen. Ze worden ook wel de tunnelaars genoemd, zij maken horizontale gangen. De grijze worm is grijs omdat deze worm niet aan het oppervlak komt. Hij heeft geen pigment om zich te beschermen tegen de zon.

En dan heb je de rode wormen. De pendelaars. Ze zijn niet helemaal rood, maar grijs met een rode kop. Deze worm pendelt verticaal en komt af en toe met zijn kop boven het oppervlak, en heeft daar dus pigment ter bescherming. Deze rode regenwormen slepen plantenresten en ander organisch materiaal de grond in om te verteren. Goed voor de vruchtbaarheid van de bodem. Door het graven wordt de bodem luchtig, kan er water de grond in komen, en zo helpt de worm dus tegen overstromingen maar tegelijkertijd ook tegen verdroging. 

Regenwormen halen adem door hun huid. Ze hebben gasuitwisselingen door de huid heen, en daarom gedijen ze goed in vochtige omstandigheden. Ze kunnen weken, maanden overleven in water. Dit staat haaks op wat je vaak hoort, dat wormen doodgaan als ze te lang in het water zitten. Het klopt wel dat als het heel warm is, dat ze dan minder goed overleven in het water. Dan vindt er een rottingsproces plaats in het water, en is er minder zuurstof in het water. Maar onder andere omstandigheden gedijen de regenwormen prima in water.

Regenwormen zijn dus goed voedsel voor die duizenden grutto’s die massaal arriveren in het voorjaar. Maar de regenworm geeft zich niet zomaar gewonnen. De grote rode regenwormen hebben een platte staart. Als een worm omhoog komt met zijn kop boven de grond, en een vogel begint aan die worm te trekken, dan kan de grutto zich met de platte staart die nog in de bodem zit verdedigen. Hij kan voorkomen dat hij eruit getrokken wordt, door zijn staart en haren uit te zetten. En zo krijgt de vogel hem minder makkelijk uit de grond. Maar ja, de aanhouder wint.

Vroege Vogels TV over de Hollandse Waterlinies is zaterdag 23 april 2022 om 19.50 uur te zien op NPO 2!