De pruikzwam is niet voor niets uitgekozen tot paddenstoel van het jaar 2016. Pruikzwammen zijn vooral te vinden in bossen waar oude bomen en stammen worden getolereerd. Vanwege zijn kleur, grootte en vorm is de pruikzwam één van de meest opvallende vertegenwoordigers van dit soort bossen. Een ideale ambassadeur van monumentale beukenbossen waar nog genoeg stammen en oude bomen voorhanden zijn.
Detailopname. Fotograaf: Belton.
Zwakteparasiet
Als de pruikzwam (
Hericium erinaceus,
Rode Lijst: Bedreigd) verschijnt, wordt hij door veel passanten opgemerkt. De pruikzwam is een zwakteparasiet die graag groeit in holtes en spleten van oude, staande loofbomen, vaak meters boven de grond. Hier veroorzaakt hij witrot. Ook op liggende dode stammen en stronken komt hij voor.
Zijn voorkomen onderstreept het belang van extensivering van het Nederlandse bosbeheer. Er zijn overigens gevallen bekend dat de pruikzwam jarenlang op dezelfde boom tevoorschijn kwam, zonder dat enige schade aan de boom kon worden vastgesteld.
Pruikzwam in holte. Fotograaf: AndyLuberti.
Herkennen
De in Nederland vrij algemene pruikzwam is 5 tot 25 centimeter breed en bestaat uit een compacte, roomwitte, hangende, opeengedrongen bundel van twee tot vijf centimeter lange buigzame stekels met een gemeenschappelijke basis. De hangende buigzame stekels geven hem de indruk van een pruik. Zijn sporen zijn wit. Bij ouderdom verkleurt de hele pruikzwam geelbruin.
Oudere pruikzwam. Fotograaf: Eric Wander.
Er komen in Nederland nog drie andere soorten uit de
Hericium
-familie voor die eveneens prachtig zijn om te zien maar een stuk zeldzamer. Dit zijn de vrij zeldzame gelobde pruikzwam, de zeldzame kammetjesstekelzwam en de koraalstekelzwam die zeer zeldzaam is.
Gelobde pruikzwam. Fotograaf: Belton.
Op zoek naar de pruikzwam
In ons land komen pruikzwammen in 95% van de gevallen op oude beuken of beukenstammen voor, de overige 5% op andere loofbomen zoals zomereik, linde en één keer op robinia. Elders in Europa groeit hij ook op plataan en lijsterbes. Pruikzwammen kunnen van augustus tot begin december worden gevonden.
Lees meer op
NatureToday
Bron: Nederlandse Mycologische Vereniging