Op weg naar minder proefdieren

Het fenomeen dierproeven is van oudsher een heikel onderwerp voor alle natuurliefhebbers. Iedereen kent de gruwelijke foto’s en filmbeelden van apen en allerlei andere dieren in de meest gruwelijke poses en met de meest afschuwelijke wonden. Het Centraal Dierenlaboratorium (CDL) van het Radboudziekenhuis in Nijmegen doet er inmiddels van alles aan om dat beeld te veranderen. Directeur van het Nijmeegs dierenlab en hoogleraar proefdierkunde Merel Ritskes-Hoitinga hanteert de 3 V’s in haar lab; Vermindering (van het aantal dierproeven), Verfijning (van de dierenproeven) en Vervanging (van dierproeven).

Het verminderen van dierproeven doet het CDL bijvoorbeeld door bij onderzoek naar een medicijn tegen borstkanker niet voor elk deelonderzoek een muis op te offeren. In plaats daarvan worden muizen gescand en voortduren onderzocht. Zo heeft het dierenlab een flinke reductie van het aantal dierproeven kunnen bereiken: in plaats van 300 muizen zijn er nu nog maar 30 tot 60 muizen nodig.

Verfijning van het aantal dierproeven wordt bereikt door, voordat een onderzoek wordt gestart waarbij flinke aantallen proefdieren worden opgeofferd, eerst te bekijken of het onderzoek niet al eens ergens anders in de wereld is gedaan. Een voor de hand liggende actie maar bij dierproeven wordt dat op dit moment nog onvoldoende gedaan vindt Merel Ritskes-Hoitinga.

Het Radboudziekenhuis en het CDL hebben samen ook een manier gevonden om bij trainingen van artsen en verpleegkundigen helemaal geen dieren meer te gebruiken. Bij de ECMO-training in Nijmegen worden proefdieren al helemaal niet meer gebruikt. Een ECMO is een hart-longmachine die pasgeborenen met ademhalingsproblemen kan redden. Een moeilijk apparaat waarmee artsen en verpleegkundigen goed vertrouwd moeten zijn. Tot voor kort werden bij trainingen lammetjes gebruikt omdat hun bloedcirculatie heel erg lijkt op die van baby’s. Nu gebruikt het Nijmeegse ziekenhuis hierbij geen enkel proefdier meer. Technisch verpleegkundige Theo Peeters en arts Tim Antonius sleutelden een medische pop in elkaar die de lammetjes helemaal kan vervangen tijdens de training.

In totaal worden er in Nederland jaarlijks bijna 600.000 dieren gebruikt in het proefdieronderzoek. En dat kan veel minder. Daarom riepen de Dierenbescherming en het Nationaal Centrum Alternatieven voor dierproeven de ‘Lef in het lab’ prijs in het leven, voor wetenschappelijk onderzoek dat bijdraagt aan het terugdringen van dierproeven. Op deze site kan iedereen stemmen op één van de vier kandidaten voor de prijs.

In het kader van Wereldproefdierendag reikt directeur Frank Dales van de Dierenbescherming op 25 april in Vroege Vogels de Lef in het lab prijs uit aan de winnaar.

Meer informatie?