Oogstmaan

De eerste Volle Maan in de herfst wordt traditiegetrouw de Oogstmaan genoemd. Dit jaar is dat op dinsdag 14 oktober. De Oogstmaan dankt zijn naam aan het feit dat deze herfst-vollemaan vroeger een belangrijke rol speelde in de oogstperiode. Enkele nachten achtereen staat hij aan het begin van de avond aan de oostelijke hemel. De schemering is dan weliswaar afgelopen, maar de Volle Maan maakt het mogelijk om nog een tijdje door te werken.

De maan draait om de aarde, en schuift daardoor elke dag een flink stuk op aan de sterrenhemel. Als gevolg daarvan komt hij elke avond later boven de horizon dan de avond daarvoor. Het tijdverschil tussen twee opeenvolgende dagen bedraagt gemiddeld ongeveer een uur. Maar de baan van de maan aan de hemel ligt een beetje scheef. Soms schuift hij niet alleen naar links op, maar ook een flink stuk naar boven. Het gevolg is dat hij dan helemaal niet zo extreem veel later opkomt als de dag ervoor.

Aan het begin van de herfst gebeurt dat rond Volle Maan. Op 12 okt komt de maan in Utrecht om 17.41 uur op, op de 13e om 17.54 uur, op de 14e (de dag waarop het Volle Maan is) om 18.09 uur, op de 15e om 18.27 uur. Daar zit steeds maar ongeveer een kwartier tussen.

Dat betekent dat er een week lang steeds kort na zonsondergang een mooie heldere Volle Maan aan de oostelijke hemel staat. Dus als de schemering is afgelopen, neemt de Volle Maan het over. Voor boeren was dat in het verleden heel handig: tijdens de oogst konden ze dan gemakkelijk lange dagen maken en ook na zonsondergang doorwerken, bij het maanlicht. Vandaar de naam Oogstmaan.

Govert Schilling
allesoversterrenkunde.nl